susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Nola hustu nuen gurasoen etxea | Hiriaren mosaikoa »

Berdin dio / Agota Kristof (Eskarne Mujika) / Alberdania, 2005

Ez dio berdin Ander Irizar / Diario de Noticias, 2005-08-01

Hogeita bost kontakizun labur bildu ditu Agota Kristofek azken liburu honetan. Kontakizun mingotsak dira, hunkigarriak; hala ere, ez dezala sentimentalismorik espero irakurleak. Estilo soila erabiltzen du Agota Kristofek, apaingarririk gabea; bihozberatasunez batzuetan, ironiaz beste batzuetan, baita umore beltza baliatuz ere, baina funtsezkoak baizik ez ditu jartzen paperean. Besterik pentsa badaiteke ere, soiltasun horrek, kontakizunen biluztasun horrek, adierazi nahi duena ageriago uzteko balio dio ordea. Eta gai gogorrei heltzen die gehienetan idazle hungariarrak liburu honetan, egunerokoak eta betikoak diren gaiei. Kontakizun horietako asko, bestalde, aspalditik mingarri zaizkiola susmatzen dugun gai batzuen agerkari dira: norberaren etxea, jaioterria, erbestea… Izan ere, eta nahiz eta Kristofen bizitzaren inguruan misterio asko egon, nabaria da bizimodu eta bizipen gogorrak izan dituela. Hungarian jaioa, lehenbizi herritik hirira joan behar izan zuen gerraren ondorioz, gero, berriz, 1956an, senarra sobietarren beldur zela-eta, erbestera alde egin beharrean gertatu zen. Gazterik oso eta alaba batekin, Suitzan jarri zen bizitzen, eta han, erbesteratuen bizitzaz hitz egin nahiak bultzatuta, literaturari heldu zion; poesiari lehenbizi, antzerkiari hurrengo eta azkenik, 80ko hamarkadaren erdialdean, prosari. Bide horretan, ama-hizkuntza utzi eta —idazkera soil horren bila, agian—, frantsesez idazten hasi zen; egia esan, literatur bideari ekin berritan baztertu zuen hungariera, argitaratu duen guztia frantsesez idatzia baita.

Idazle honen euskarazko hirugarren liburua dugu hau. Aurreko biak bezala, Koaderno handia arrakastatsua eta Literatura Unibertsala sailean argitaratutako Atzo, hau ere Eskarne Mujika Gallastegik itzuli du. Itzultzaileak, horrenbestez, ezaguna zuen lehendik ere autorea, eta maitea edo kuttuna ere bai, eta hori lagungarri ederra da emaitza ona lortzeko. Nago, gainera, profesionaltasunaren eta amateurtasunaren arteko horrelako uztartze egokiak gehiagotan gertatzen direla gurea bezalako hizkuntza txikietan. Alde onen bat ere beharko genuen, ala? Oraingo honetan, gainera, jatorrizkoa argitaratu den urte berean ekarri du euskarara Alberdania argitaletxeak, eta hori ere eskertzekoa da. Azken batean, aho zapore gozoa utzi digun liburu mingotsa, nahiz eta, Agota Kristofek esaten duenez, liburu bat ezin izango den inoiz bizitza bezain tristea izan.