« Jonas Poisson | Orhiko mendirantz urratsez urrats »
Mirande eta kristautasuna / Joxe Azurmendi / GAK, 1978
Mirande eta kristautasuna Mikel Antza / Susa, 1986-04
Saiakera edo saiogintza krisian dagoela, errentagarritasun eza dela eta… (horretan antzerkia eta poesiaren ahaide), garai batean dexente eta modu onean landutako literatur mota genuen. Horren lekuko gisa Azurmendiren hau genuke. Idazle honen beste lan batzuk izan zuten oihartzunik ez du izan saio interesgarri honek (agian argitara eman zen garaian Mirande berreskuratu gabe genuelako…).
Oraindik ere ez dugu behar den moduan berreskuratu, hitzez eta pitzez ez bada, insignia gisa, eta lagunekin dotore gelditzeko ez bada. Horregatik (eta oraintsu irakurri dudalako) iruditu zait interesgarri Azurmendiren lan hau berreskuratzea.
Azurmendik kristautasuna hartu zuen aitzaki gisa Mirande den hezur zurrun horri kosk egiteko orduan. Aitzaki gisa diot, zeren eta argi agertzen baita horixe izan zela; hastapenean eta amaieran egiten dizkio egileak erreferentziak gai horri, baina tartean, gaiak ihes egiten dio eta zabalkiago aztertzen ere. Miranderen inguruan sortutako mamuak desmitifikatzeari ekiten dio, horretarako bere idazlanak kontraste gisa hartuz. Mirandegan biltzen ziren kontradikzioak azaltzen ditu, askotan eztabaidagarri diren hipotesi edo aterabideak agertuz. Baina, agian horrexegatik da interesgarri lan hau, norbere buruari galderak egitera behartzen duelako, eta zalantza piloa planteatzen duelako.
Hain modu kaskarrean modan jarri zaigun Miranderen lan zabal baten esperoan (Arestiren kasuan bezala Lan guztiak argitaratzearen zain gaude), Azurmendiren hau, nik ezagutzen ditudanen artean, egin den lan zuzenena iruditzen zait, desmitifikatzaile eta kilikagarri.
Mirande, bere produkzio ez oso oparoa eta guzti, harrobi aberatsa dugu, biografia baten zain dagoena (ez biografia nobelatua mesedez!) eta esan bezala bere lan guztien argitalpen ez-dispertso baten zain dagoena beste hizkuntzetan idatzitakoak barne).
Ez zaizu izango oso erraza liburu hau topatzea, eta agian horrexegatik ez legoke gaizki berrargitalpen bat egitea. Hori bai, bibliografia bat erantsiz eta liburuan zehar erabili diren iturrien argibideak emanez, hori baita Azurmendiren lanak duen errurik nagusiena: gaiaren antolaketa.
Naufragoen altzoa
Gorka Setien
Igor Estankona
Etxeak eta hilobiak
Bernardo Atxaga
Ibon Egaña
Amua
Aritz Gorrotxategi
Javier Rojo
Soinujolearen semea
Bernardo Atxaga
Txema Arinas
Afrikanerrak
Eneko Barberena
Joannes Jauregi
Aitaren etxea
Karmele Jaio
Aiora Sampedro
Urre urdinaren lurrina
Jurgi Kintana
Aritz Galarraga
Kabitu ezina
Aintzane Usandizaga
Usoa Alberdi Fernández
Zeldak
Elena Olave
Alex Uriarte
Etxeak eta hilobiak
Bernardo Atxaga
Iratxe Esparza
Iturria
Unai Elorriaga
Javier Rojo
Sorginak, emaginak eta erizainak / Emakumezko sendalarien historia bat
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Irati Majuelo
Ene herri txikia
Gaël Faye
Hasier Rekondo
Andrezaharraren manifestua
Mari Luz Esteban
Javier Rojo