susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Filme baten plastizitatea duen nobela | Paixibo »

Ihesi / Kartxi / Susa, 1986

Ihesi Mikel Antza / Susa, 1987-07

Poesiarekin hartueman anbiguoa dugunontzat ez da erraza plazeraren arabera neurtzen den epaietik at ibiltzea. Iritzi justifikatu eta dokumentatuak botatzea, hala nola kritika konparatiboak egitea ez dela nire trebeziarik aipagarriena aitor dut. Inprimategira sartu aurretik ezagutu nuen liburu honen makinazkribua, eta laudorioak orrialde batetan transkribatu nituen. Oker ez banago freskotasuna eta indarra azpimarratu nituen harako hartan (eta oker egotekotan, horiek dira oraingo honetan azpimarratu nahi ditudanak). Kartxiren “Ihesi” honek bi kualitate horiek demaioten beste bat ere badu: zuzentasuna. Ez zentzu moralean, baizik eta norabidezkoan. Kartxik ingurua galdetzen du, edo esperientzia kolektiboez mintzo da, bigarren pertsona ezezagun eta beti desberdin bati zuzendutako birao, mehatxu eta deklarazioen lekuko bilakatzen du irakurlea. Biluztu egiten da, eta bost axola zaio, afera ez doala gurekin esango baligu bezala. Asfalto, su eta pottaz apainduriko ingurunean gertatzen den batailaren aurrean bi aukera ditu irakurleak, inplikaturik sentitzea, edo lekuko kuxkuxeroaren antzera tertulia aspertuetan kontatzeko anekdota artxibatzea. Kartxiren poemak baina argi mintzo dira, hor gelditzekotan zipriztindurik amaitzeko arriskua onartu. Poema horien bidez bat da mintzo dena, baina indibiduala ez den giro baten berri emateko mintzo da; ni eta nire kolegak. Graffitien iragankortasuna dutela poemok egotzi diezaieke norbaitek. Graffitien eraginkortasuna dutela kontrajarri dezake beste batek. Ez dira poema neutroak, biziak dira. Atsegin izan zaizkidan poemen zerrenda bat egitearen ezinezkotasun eta hutsaltasunari muzin eginez, liburua ostera zabaldu eta “Puta bat hil duk!” poema irakurriko dut.