« Gadafi hiltzeko agindua | Baina zein ez zaio esperantzaren bati atxekitzen »
Lehen triptikoa / Joxean Agirre / Durangoko Udala, 1986
Lehen triptikoa Igone Etxebarria / Idatz & Mintz, 1987-12
Nobela honen tramaren ardatza liburuan bertan agertzen dan esaldi baten laburtu geinke: “Ero eta normalen arteko diferentzia kontzientzia kontua da, pentsatzen dut”.
Bakarrizketa dan nobela honetan, ametsa, imaginazioa, eroen mundua, hau da, errealitatetik alde egiteko errekurtso posible guztiak errealitatean bertan txertatuta dagoz, bata eta bestea bereiztea askotan gatx egiteraino.
Pertsonai bakarra dago ekintza guztietan, nahiz eta bere inguruan lantzean behin besteren baten aipamena egin. Eta pertsonai hau aktorea da, honek beste pertsona batzuen pertsonalitatea, izakera hartzeko ahalmena emoten deutso. Beraz, ez da batere erreza jakitea noiz dan aktorea edo noiz dan pertsonaia. Baina, azken baten, badago alderik? Hori da liburuan planteatzen dan gai nagusia.
Liburuaren protagonistak, errealitateko gertakizunak antzerkiko ezenak balira moduan imaginatu egiten ditu. Azken finean, bizitzan pertsona guztiok aktuatzen gagoz, eta bizitza bera antzerki bat baino ez da.
Elaberrian zehar, askotan errepikatzen dan esaldia dogu hurrengo hau edo honen antzekoa: “Kontuak egiten ditut”, “Imaginatzen dut”, “Ez da zaila imaginatzea”. Esaldi honeen ostean berak imaginatutako ezena deskribitzen deusku, baina, zer neurrirarte da imaginazioa ala errealitatea? Ez dago mugarik bien artean, benetakoa dirudiena guzurrezkoa da, eta benetakoak guzurra dirudi.
Bai, bere imaginazioak sortutako ezenak dira, edo holan kontatzen deusku behintzat, baina batzuk benetan bete egiten dira. Ala dana da hitz joko bat, eta benetan egiazkoa dana berak asmakizun bihurtuta kontatzen deusku?
Historiaren momentu baten protagonista zoroetxean dago, baina zer ikusten da zoroetxean? Bakoitzak bereari, bere lanari ekiten deutso, alderdi politiko bat be sortu dabe, hau da, kanpoan dagozanek egiten dabena egiten dabe barrukoak be. Barruan zein kanpoan bakoitzak berea egin eta defenditzen dau. Beraz, pertsonaiak berak atara dauan ondoriora heltzen gara gu geu be: Ero eta normalen arteko diferentzia kontzientzia kontua da, ez besterik.
Ondorio honek zentzua edo logika bat dauka ekintzak planteatuta dagozan kontestu barruan. Zoroetxeko medikuak medikuen papera hartu dabe, eta zoroak bezeroarena, eta hori da guztia, alderantziz izan balitz bardin izango zan, ez zan ezer aldatuko. Momenturen baten badirudi osagileak eurak dirala zoratuta dagozanak.
Beraz, errealitatearen mugetan mobitzen dan pertsonai baten bitartez, errealitate horren ikuspegi deformatua emoten jaku, errealitate horren alde absurdoa erakutsiz.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez