kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Lehen triptikoa / Joxean Agirre / Durangoko Udala, 1986

Lehen triptikoa Igone Etxebarria / Idatz & Mintz, 1987-12

Nobela honen tramaren ardatza liburuan bertan agertzen dan esaldi baten laburtu geinke: “Ero eta normalen arteko diferentzia kontzientzia kontua da, pentsatzen dut”.

Bakarrizketa dan nobela honetan, ametsa, imaginazioa, eroen mundua, hau da, errealitatetik alde egiteko errekurtso posible guztiak errealitatean bertan txertatuta dagoz, bata eta bestea bereiztea askotan gatx egiteraino.

Pertsonai bakarra dago ekintza guztietan, nahiz eta bere inguruan lantzean behin besteren baten aipamena egin. Eta pertsonai hau aktorea da, honek beste pertsona batzuen pertsonalitatea, izakera hartzeko ahalmena emoten deutso. Beraz, ez da batere erreza jakitea noiz dan aktorea edo noiz dan pertsonaia. Baina, azken baten, badago alderik? Hori da liburuan planteatzen dan gai nagusia.

Liburuaren protagonistak, errealitateko gertakizunak antzerkiko ezenak balira moduan imaginatu egiten ditu. Azken finean, bizitzan pertsona guztiok aktuatzen gagoz, eta bizitza bera antzerki bat baino ez da.

Elaberrian zehar, askotan errepikatzen dan esaldia dogu hurrengo hau edo honen antzekoa: “Kontuak egiten ditut”, “Imaginatzen dut”, “Ez da zaila imaginatzea”. Esaldi honeen ostean berak imaginatutako ezena deskribitzen deusku, baina, zer neurrirarte da imaginazioa ala errealitatea? Ez dago mugarik bien artean, benetakoa dirudiena guzurrezkoa da, eta benetakoak guzurra dirudi.

Bai, bere imaginazioak sortutako ezenak dira, edo holan kontatzen deusku behintzat, baina batzuk benetan bete egiten dira. Ala dana da hitz joko bat, eta benetan egiazkoa dana berak asmakizun bihurtuta kontatzen deusku?

Historiaren momentu baten protagonista zoroetxean dago, baina zer ikusten da zoroetxean? Bakoitzak bereari, bere lanari ekiten deutso, alderdi politiko bat be sortu dabe, hau da, kanpoan dagozanek egiten dabena egiten dabe barrukoak be. Barruan zein kanpoan bakoitzak berea egin eta defenditzen dau. Beraz, pertsonaiak berak atara dauan ondoriora heltzen gara gu geu be: Ero eta normalen arteko diferentzia kontzientzia kontua da, ez besterik.

Ondorio honek zentzua edo logika bat dauka ekintzak planteatuta dagozan kontestu barruan. Zoroetxeko medikuak medikuen papera hartu dabe, eta zoroak bezeroarena, eta hori da guztia, alderantziz izan balitz bardin izango zan, ez zan ezer aldatuko. Momenturen baten badirudi osagileak eurak dirala zoratuta dagozanak.

Beraz, errealitatearen mugetan mobitzen dan pertsonai baten bitartez, errealitate horren ikuspegi deformatua emoten jaku, errealitate horren alde absurdoa erakutsiz.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak