« Gazte indarraz, gasolinazko poemak | Abereen mundua »
Tigre ehizan / Aingeru Epaltza / Elkar, 1996
Tigre ehizan Arantza Etxabarria Iturbe / Idatz & Mintz, 1997-12
Euskal literaturak iraun behar badau, frutiu mamitsuakbehar ditu, labeak bertan behera ez jausteko opilak egitea behar dauen legez. Opil bero-beroa —urtebete eskasekoa— Nafarroako labetik jatorku, baina honezkero bere usain gozoa gure herrikotxoko guztietara barreiatu dau. Fruitu mamitsua, aurtengo Euskadi Literatur Sarien irabazlea da gainera.
Okina, nafartarra bera, euskal literaturan fruitu emaile eta frutiu biltzaile. Arboladiek egundo bere ez deutsie nuga fisikoei jaramonik egiten eta oraingoan bere, ipar, hego, eki eta mendebaldeko igaliak fruta-ontzi berean ipini deuskuez. Iruñeko semeak liburuan hizkuntzaren maisutasuna agertu dau eta horra hor emaitza: euskalkiz ehotako oihal ederra. Hiztun guztiontzat pegarik bakoa.
Istorioa 1944ko abuztuaren 7an, II. Mundu Gerra ahitzeko puntuan dagoala hasi eta amaitzen da. Liburuan egun bakar bateko jazoerak datoz, egitura bereziz baina: istorio bi daukaguz aldi berean, pare-parean. Martin Venezuelan da, gerran, eta bien hitartean Martintxu semea Lapurdiko Larresoron da, aitari begira: bera ere gerran da, helduen borrokan murgildutako umea. Aita-semeak tigre ehizan jabilkuz, piztiagaz nor baino nor.
Eta liburuaren gaia ? Elaberrian zehar, behin eta barriro topatu daikezu tigrearen irudia. Tituloan agertuten da eta horixe hera da nik neuk behinik behin gaitzat aukeratuko neukena. Baina kontuz, tigre bat baino gehiago dago eta liburuan tigre animalia (panthera tigris) egon badago —aitak ehizatu behar dan—, baina beste tigrea (psike gogaikarris) ez dogu ahaztu behar, pertsonaia biengan agertuten da eta. Tigre biek antza itzela daukie, biak nabar, misteriotsu, isil.
Liburua edozeinek irakurri leike, hizkuntzaren aldetik pegarik ez edukiteau gainera, laburra dalako: inork ez dauko ihes egiteko aitzakiarik. Idazleak, esan gura dauena labur diñosku, zuzen, baina xehetasunak baztertu barik. Bada ez bada bere, ez egizu pentsatu liburua arina, edozelangoa dala (horixe ez gero!), sakona da eta.
Irakurle alperrok, bada zer gehiago behar doguo opil gozoa dastatzeko? Adimenari fruitu samurrak emon behar deutsaguz, ostean pipiak ehizatuko gaitu eta, geuk bera baino.
Zuhur! Tigrea arboladian zehar dator eta!
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Asier Urkiza
Paziente isila
Alex Michaelides
Nagore Fernandez
Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa
Aritz Galarraga
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Mikel Asurmendi
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Jon Jimenez
Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz
Amaia Alvarez Uria