« Poesia xinple eta intimista argazkiarendako | Poeta guztiak ez baitira antzerkigile »
Imentzioaren pergamuak / Juan Ramon Madariaga / BBK, 1989
Belauntziaren bidaia-hasiera Amaia Iturbide / Hegats, 1990-10
Rafael Argullol-ek El Héroe y el único: el espíritu trágico del Romanticismo liburu interesgarrian honako ideia hau aurkezen du: “Uno de los errores más vulgares, pero, más comunes, es decir “romántico” y pensar “pasado”, cuando en realidad el movimiento romántico es una contundente diagnosis de futuro. En la insuperable combinación de desencanto y energía, de destrucción y de innovación, de patetismo y heroicidad, en la profunda percepción de lo limitado de la condición humana y el imposible titanismo hacia lo infinito, se puede reconocer que el movimiento romántico es la auténtica raíz de todo el pensamiento trágico moderno.”
Erromantizismoa gizakiari dagokion izateko era bat denez, etengabe eraberritzen da; ez da harritzekoa, beraz, erromantizismo mota anitz egotea. Juan Ramon Madariagak, bere hitzak musikaz jantzita ikusteak erabat poztuko bait luke, idatzitako Imentzioaren pergamuak-en erditsuan (1988.an Bizkaiko Foru Aldundiaren olerki saileko literatur saria eskuratu zuen liburu honekin) “J. Sarrionaindiaren epigrama baten bariazioa” izenburuko poema dago, “belauntzi” hitzarekin ezkonduta. Esandakoa lematzat harturik eta aurrekoarekin bat eginik, poeta gazte honen erromantizismoa, tradizionala ez delako ondoriora ailegatuko nintzateke, ez bait da gainezkako pasioan onarritzen, gehiegizko edo alferreko negarretan, baizik eta XXgarren mende amaierari dagokion erromantizismoan: erromantizismo neurtua, etorkizunean proiekzioa daukana, puntu argitsuek duten energiakoa.
Juan Ramon Madariagaren beste ezaugarri bat lexikoapen ardura da: idazleak hitzak asmatzen ditu, hitz herrikoi-preziosistak biltzen saiatzen da, bizkaiera eta zuberoera, gure geografiaren bi herrialde urrunak bezain antzekotsuen mintzairak maite dituela (honetan ere erromantikoa) eta klasikoengandik, hala nola, Etxepare eta Leizarragarengandik ikasi beharra ikusten duela nabari da.
Askotan esana da, euskaraz poesia ona eta asko idazten dela tradizio oparoa izan duelako eta hori egia da, baina egia da, baita ere, egina dagoenaren gainean bide berriak urratzea ez dela horren erreza. Eta poesia zerbait bizia bada, aldatu egin behar da eta hau lortzeko modu bat, zalantzarik gabe, poesiaren iturrira itzultzea da, hitzetara.
Nire irudiko poema batzuk gazteegiak izan arren, hasiera disdiratsu bati bide oparo batek itxaroten diola esan ahal dugu obra honen aurrean.
Hiruki gatazkatsua
Marina Sagastizabal
Amaia Alvarez Uria
Urrats urratuak - Xabier Lete gogoan
Askoren artean
Irati Majuelo
Lilurabera
Yurre Ugarte
Ibon Egaña
Kilker bat autopistan
Bernardo Atxaga
Javier Rojo
Isiltasunaz hunatago
Jose Angel Irigaray
Mikel Asurmendi
Bidaia (h)ariketak
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria
Igor Estankona
Lilurabera
Yurre Ugarte
Aiora Sampedro
Euskal literatura itzuliaren egiturak eta islak 1975-2015
Miren Ibarluzea
Javier Rojo
Erbesteko gutunak Victor Hugori
Louise Michel
Irati Majuelo
Bihotza nora, zu hara
Susanna Tamaro
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Atezainaren larria penalti-jaurtiketan
Peter Handke
Hasier Rekondo
Panpina
Erika Olaizola
Javier Rojo
Etxeko urak
Leire Bilbao
Nuria Cano
Erle langileen amodioak
Aleksandra Kollontai
Ibai Atutxa Ordeñana