susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Poesia xinple eta intimista argazkiarendako | Poeta guztiak ez baitira antzerkigile »

Imentzioaren pergamuak / Juan Ramon Madariaga / BBK, 1989

Belauntziaren bidaia-hasiera Amaia Iturbide / Hegats, 1990-10

Rafael Argullol-ek El Héroe y el único: el espíritu trágico del Romanticismo liburu interesgarrian honako ideia hau aurkezen du: “Uno de los errores más vulgares, pero, más comunes, es decir “romántico” y pensar “pasado”, cuando en realidad el movimiento romántico es una contundente diagnosis de futuro. En la insuperable combinación de desencanto y energía, de destrucción y de innovación, de patetismo y heroicidad, en la profunda percepción de lo limitado de la condición humana y el imposible titanismo hacia lo infinito, se puede reconocer que el movimiento romántico es la auténtica raíz de todo el pensamiento trágico moderno.”

Erromantizismoa gizakiari dagokion izateko era bat denez, etengabe eraberritzen da; ez da harritzekoa, beraz, erromantizismo mota anitz egotea. Juan Ramon Madariagak, bere hitzak musikaz jantzita ikusteak erabat poztuko bait luke, idatzitako Imentzioaren pergamuak-en erditsuan (1988.an Bizkaiko Foru Aldundiaren olerki saileko literatur saria eskuratu zuen liburu honekin) “J. Sarrionaindiaren epigrama baten bariazioa” izenburuko poema dago, “belauntzi” hitzarekin ezkonduta. Esandakoa lematzat harturik eta aurrekoarekin bat eginik, poeta gazte honen erromantizismoa, tradizionala ez delako ondoriora ailegatuko nintzateke, ez bait da gainezkako pasioan onarritzen, gehiegizko edo alferreko negarretan, baizik eta XXgarren mende amaierari dagokion erromantizismoan: erromantizismo neurtua, etorkizunean proiekzioa daukana, puntu argitsuek duten energiakoa.

Juan Ramon Madariagaren beste ezaugarri bat lexikoapen ardura da: idazleak hitzak asmatzen ditu, hitz herrikoi-preziosistak biltzen saiatzen da, bizkaiera eta zuberoera, gure geografiaren bi herrialde urrunak bezain antzekotsuen mintzairak maite dituela (honetan ere erromantikoa) eta klasikoengandik, hala nola, Etxepare eta Leizarragarengandik ikasi beharra ikusten duela nabari da.

Askotan esana da, euskaraz poesia ona eta asko idazten dela tradizio oparoa izan duelako eta hori egia da, baina egia da, baita ere, egina dagoenaren gainean bide berriak urratzea ez dela horren erreza. Eta poesia zerbait bizia bada, aldatu egin behar da eta hau lortzeko modu bat, zalantzarik gabe, poesiaren iturrira itzultzea da, hitzetara.

Nire irudiko poema batzuk gazteegiak izan arren, hasiera disdiratsu bati bide oparo batek itxaroten diola esan ahal dugu obra honen aurrean.