susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Ezkutukoak desestaliz | Azalaren oroimena »

Euliak ez dira argazkietan ateratzen / Joxemari Iturralde / Erein, 2000

Izkutuko hariak Javier Rojo / Ipar Atea, 2001

Joxemari Iturralderen ibilbidea ezaguna da euskal literaturan eta, horregatik, ez gaitu harritu behar Euliak ez dira argazkietan azaltzen izeneko nobela honetan lortu duen mailak. Itxuraz, eta itxuraz bakarrik, polizia nobela edo nobela beltza deitzen den azpigenero horretako lan baten aurrean gaude, zeren Julio Rekexo ikertzaile pribatuaren zenbait gorabehera kontatzen baitira, ironiaz beterik eta topikoekin jolas egiten. Baina eleberri honek hari asko biltzen ditu bere barruan, eta horiekin sare bat osatu. Sare honek pertsonaiak eta irakurleak harrapatuko ditu. Irakurleak elkarren ondoan aipatzen diren istorioak irakurtzean susmatuko du beraien artean halako erlazio bat egon behar dela eta liburuan zehar bilatuko du hari guztiak bildu eta haiei koherentzia emango dien markoa. Izan ere, pertsonaia arrunten ohiko bizipenen gainean beste
pertsonaia izkutu batzuk aritzen dira, guztien bizitzak kontrolatzen, haiekin jolasten. Liburu osoak ezagun du bere literaturtasuna eta ez du estaltzeko ahaleginik egiten. Azken finean, eleberria literatur jolas batean parte hartzeko gonbitea dela pentsatu ahal da. Irakurlea behin eta berriro egongo da fikzioa, gezurra eta iruzurra bezalako elementuen aurrean, eta haien magian sartu beharko da. Istorioan Bilbo izeneko fikziozko hiri bat aipatzen da. Hiri honek eta benetako Bilbok zenbait kale izen partekatzen dituzte, baina honek ez digu izkutatu behar nobelako hiria fikziozko leku bat dela, hau da, idazleak irakurleei jolasteko luzatzen dien beste osagai baten aurrean gaudela. Eleberria interesgarria eta dibertigarria da, oso gustora irakurtzen den horietakoa. Baina halako ezinegon izkutua uzten du amaieran, pertsonaiak txontxongiloak balira bezala mugitzen dituzten beste pertsonaia ilun horien presentziarekin. Bestaldetik, amaiera irekiak interpretaziorako aukerak zabaltzen dizkio irakurleari.