kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Lizardi zanaren gomutaz / (Liburu zehatzik ez)

Lizardi zanaren gomutaz Lauaxeta / Euzkadi, 1934-06-10

Urte askotxu dira, baña bagillaren-10’gn. egun batez juan yakun. Betiko egaiz-egin euskun, baña il aurrez bertso oneik esan ebazan:

Orra Josu on-ona
enara gaxua,
ludi ontan min gaitzez
gustia ondatua.

¿Norenak diran? Pantzeska deunaren seme argi batenak. Tudela’ko lekaidetxian eguan, bixitza eruan eziñik, arima baitzun gorputza baño senduagua. Amazortzi urte osotuko dira gaur. Bagillaren 10’gn. baten il zan Errenderi’tar Erramun olerkari ospetsuba. Idazle argi asko ixan dira, berein olerkari. Baita abertzale, be. Iñoren atzez-atze geratuko zana etzan Errenderi aba. Astibia abixendun abertzale zintzua…

Zarautz’ko jai eder onetan, Lizardi’tzaz gomutako gara geyenok, baña zuretzaz, be, gomuta dedixan, lerro oneik idazten dodaz. Ixen-eskutan edo ixenorde asko erabilija zan Errenderi Aba ona. Arrobi’tar Danel; Gabiola-Panderi’tar Aya; sarbide, Argitzale, Ori’tar Koldobika.

EUZKADI izparringi onen orri-taldietan ainbat olerki ta idazlan idoro doguz. Eta olerki gustijak pilo baten bilduta daukoguz. ¿Gaurko poesi-jai onetan asmo sendo bat artuko ote-dogu? ¿Zein? Oraintxe esango dautzubet: Errenderi zanaren olerkijak argitara. ¿Gauza zala? ¡Ez olakorik! Aren azken-bertsuak ziran samindubak!

Orain ega-egaka
zuganatz dijua

Orrelan juan yakun olerkari argija. Enara gaxua ezin bixi-ixan zan ludijon, bijotza zaurituta eukon, ba. Eta guk, euzkuak, arein gomuta gitxi. Beste baten olerkijak, be, or dira erdi-galdu. Zubigar azkarrarenak. Baña gaguzan ixillik…

Gaurko jai au Lizardi zanaren omenez dogu. Lizardi, Loramendi, Zubigar, Errenderi… Oneik gora-bera zer euzkuai? Bardin dantzan-egingo dabe. Olerkarijak zoruak dira, deus eztira. Baña ori esaten dabenai gogor urten biar dautsegu.

Olerkarijak langorik eztago erri bat itxartu-erazoteko. Lur-barnian datzan azijak zelako ots biguna egin daruan, be, entzunen baitau berak.

Lizardi argijaren omen-egun onetan pozik gagoz. Arek beria emon euskun. Biar, ba, luzego bixi ba-zan ezeuskan “Urte Giro” ederraguak emongo.

Barrijak etorriko dira. Or dogu Zaitegi’tar Jokin ospetsuba. Bere olerkija irakurri dogu. Mistral batek egiña delaguan gagoz. ¿Ez gomutau arako Bingen eta Mireio’ren artzain-kepatxubaren edestija? Beste orren beste Omer andijak egin eban ikurdijan, gero Virgili’k, bere bai. Camoens’ek itxasontzi bateko axe-oialetan. Oraingo euzkuai eldu yaku geure ordu ona.

Eskarrak Zaitegi’ri. Olerkari bikaña dogu. France’ko olerkarijen bertso onenak euzkeratu euskuzan, gero Orati’renak. Langille porrokatuba. geure izparringi onetan ainbat idazlan atzaldu doguz.

Batzuk ba-duaz bestiak badatoz. Orixe ludiko bixitza. Ezkadixan larregi samindu, Urtzi jaunak garuaz-eta.

Zarautz’ko uri txukunean batuko garen gustijok abestu daigun pozez. Euzkadi’ren berbizkundia oraintxe dogu. Olerkarijen txintak entzuten doguz.

Lizardi zanak goiko erreñutik begiratu begizkoa.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak