« Surrealismoaren liburua | Ugaritasuna »

Arima penitentaren occupatione devotac / Jean de Tartas / Mensajero, 1996

Irakurketa merezi duen altxorra Ritxi Lizarza / Argia, 1997-02-16

Edizio honen paratzailea den Patxi Altunak esan digunez, 1672 urteaz geroztik ez da argitaratua izan liburu hau, ordukoa lehen argitalpena izaki. Beraz, kontuan harturik lantxo honen bi ale baino ez dituela aurkitu Altunak, ia-ia aurkikuntza modukotzat jo liteke Tartasen erlijio lan hau. “Onsa hilceco bidea” ezagunaren egile bera da zuberotar hau.

Sarreran aipatzen digun moduan, horren hedapen eskasa izan duen lan hau emateko era egokiena idatzia izan zen moduan ematea da, hots, here akatsekin eta grafia zaharrean.

Paratzailearen helburua liburu honen edizioa ematea da. Horrek esan nahi du ez dela ur handiko azterketetan abiatzen, baina testua bere osotasunean emateaz gain, ulergarria egingo duten oharrak eskaintzen dizkigu, hiztegiari dagozkionak, inprenta akatsei dagozkienak eta abar. Sarreran hainbat adibide aipatzen dizkigu, joskera kasu bereziak, hiztegi kontuak… benetako azterketa egitea merezi duela erakusten dutenak. Amaieran, bestalde, hainbat eranskin ematen dira: liburuan agertzen diren aditz laguntzaile guztien bilduma eta, gainera, ulergarriak izan ez daitezkeen hitzen zerrenda eta esanahia.

Ez dugu ahaztu behar testu hau erlijio lana dela. Jende gehiegik ez dio ekingo liburu honi bertan aurki dezakeelako penitentzia egiteko bidea, euskara mailan izugarrizko aukera delako zuberera zaharraren ezaugarriez ikasi eta gozatzeko.

Arueko erretorak idatziriko lan hau, beraz, oraindik ere argia ikusi ez duten beste asko bezala —batez ere zubereraz daudenak, hala nola eskuizkribu moduan gorderik dauden pastoral zaharren hamarnaka kaiera—, ez dira sartuak izan euskararen behin betiko hiztegia osatzeko prestatua izan den korpusean. Pozgarriak litzateke lan honen moduan, beste horiek guztiek ere argia ikustea.