« Vladimir, gure odolaren gorria | Xalbadorren omenez »
Jon Miranderen gutunak (1948 - 1972) / Jon Mirande / Susa, 1995
Idazle ez emankor baten fruitu emankorra Ritxi Lizartza / Argia, 1997-02-09
Euskal literaturan ugari dira lan gutxi (askotan bakarra) argitaratu eta ospe handia lortu duten idazleak. Frankotiradoreak. Lan horrek lortutako oihartzuna, ordea, idazle emankor askok bizitza osoan lortzen dutena baino handiagoa izan da. Jon Mirande zuberotarrak, lan bateko egilea ez bada ere, literatur mailan emankorregia ez izan arren, genioei gorderiko txoko horietako bat lortu du bere eleberri lahurra, ipuin bilduma, poesiak eta kazetari-lanei esker.
Bada, ordea, mirandezale gehienoi orain arte ukatu egin zaigun idazle honen informazio ugariena ematen duen sorkuntza lanik, bere gutunak, alegia, batez ere Txomin Peillen, Andima Ibinagabeitia eta Jon Etxaiderekin. Luxuzko edizioan aurkeztuak, informazio osagarri ugari ematen du ediziogileak: Mirandez argitaratu diren lan gehienak, bere liburuen edizioak, gutunen aurkibidea hartzailearen arabera sailkatuak…
Bere literatur lanak genio handi eta polemiko baten uzta utzi digu, baina gutunek, Mirandek horren gustuko zuen ohituraren —harremanak idatziz izatea, Peillenen berak aipatzen digun telefonoa erabiltzeko zailtasunak medio— ondorio zuzena, pertsona horren inguruko bizitza eta sentimenduak erakusten dizkigu, bere gordinkerian. Era berean, eskutitzen bidez, hainbat poema eta eginiko beste lanen aipamena ere egiten digu Mirandek.
Patri Urkizuk dioenez, 350 gutun bildu zituen arren, 275 baizik ez ditu hautatu. Erabakiarekin erahat ados ez nago, baina nahikoa informazio biltzen da Mirandek Euskal Herriaz eta inguruko gizarteaz bizi zuen maitasun eta gorroto harremana argi azaltzeko. Aukera ederra da irakurlearentzat, Mirandek gaztetik hasi eta ia hil arte eutsi zion ohitura horri esker, modu kronologikoan emana gainera. Froga bat egin liteke, herrien izena eta batez ere bere izena zein hizkuntzatan idazten duen begiratzea, une horretan bere herriarekiko sentimenduak eta harremanak nolakoak diren jakiteko. Pena bakarra, agian, alerik ez ematea eskuz idatzita izan zen moduan.
Zero
Aitor Zuberogoitia
Amaia Alvarez Uria
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Aiora Sampedro
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Mikel Asurmendi
Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez
Jon Jimenez
Antropozenoren nostalgia
Patxi Iturregi
Asier Urkiza
Barrengaizto
Beatrice Salvioni
Nagore Fernandez
Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Aiora Sampedro
Berbelitzen hiztegia
Anjel Lertxundi
Mikel Asurmendi
Haize beltza
Amaiur Epher
Jon Jimenez
Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola
Asier Urkiza
Girgileria
Juana Dolores
Nagore Fernandez
Berlin Alerxanderplatz
Alfred Döblin
Aritz Galarraga
Teatro-lanak
Rosvita
Amaia Alvarez Uria