« Denona den eta inorena ez den basamortu hori | Zakurraren seta »
Bizi nizano munduan / Itxaro Borda / Susa, 1996
Mintzoaren odola Xabier Mendiguren / Argia, 1996-07-07
Amaia Ezpeldoi ikertzailearen bigarren abentura-liburua, gas-hodiari buruzko “Bakean ützi arte” haren ostean. Ezkongauean ihes egin zion emaztearen bila bidaliko du, hirurogei urte geroago, agure batek: bestalde, Asian egin eta Maulekoak balira bezala saltzen diren espartin-trafikoaz ere jakin nahi du. Kasu batek zein besteak Amikuze eta Donapaleu aldera eramango dute. Euskal Herriko ipar-iparreko mugara. Dena dela, detektibearen eta batez ere idazlearen interesa ez da horrenbeste kasu horiek argitzea, ezpada “hemengo jendeen ahosabaietarik, elurrak gesaltzean nola, ihes zabilzkidan —betiko ihes ote?— eleak” xerkatzea, euskara (eta herria bera) hilzorian dagoen tokiko jendeen lekukotasuna ematea. Bilaketa horretan zehar batekin eta bestearekin hitz eginen du, etengabeko solasaldian, barregarriak batzuk, lazgarriak besteak, azken buruan tristeak gehienak (“Je ne parle en basque qu’a mes dobermans!/ Gu ere txakurrekin bezik ez gira frantsesez ari!”).
Liburua tristea da, baina bizinahia dario, “Il faut aider le basque à mourrir de sa belle mort!” dioenari erantzuten dio, “trixturaren zamak inharrosi ugarlte hartan, funtsean, esperantxa lili zitekeen, gutien ustegabean”. “Odolaren mintzoa” idatzi eta kantatuta liluratu zituen asko Xalbadorrek; liluraren kontrako antidotoa da hau, mintzoaren odola, edo bestela esanda, ze urrun dauden Urepele eta Oragarre.
Elkarrizketak ahozko euskaran daude, laburdura guztiekin. Ohitu gabeko irakurleak “Haata-hunaat iiliaun eun guzian, akitiauken ba engoitik” ikustean, denbora pixka bat beharko du horren azpian “harat eta honat ibilia dun egun guztian, akitua duken ba engoitk” ulertzeko. Baina gimnasia pixkat eta borondate onarekin hori ere lor daiteke.
Istorioari ez zaio akatsik falta, egia esan. Baina hegoaldean sortu diren zenbait obra teknikaz perfektuagori gustura emango nieke honen adierazi-gogo eta indarra; ez naiz eduki eta formaren auzi zaharraz ari, baizik eta guztiaren azpian dagoen komunikazio-nahiaz. Itxarorengan konbultsiboa.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez