kritiken hemeroteka

8.402 kritika

« | »

Bizi nizano munduan / Itxaro Borda / Susa, 1996

Mintzoaren odola Xabier Mendiguren / Argia, 1996-07-07

Amaia Ezpeldoi ikertzailearen bigarren abentura-liburua, gas-hodiari buruzko “Bakean ützi arte” haren ostean. Ezkongauean ihes egin zion emaztearen bila bidaliko du, hirurogei urte geroago, agure batek: bestalde, Asian egin eta Maulekoak balira bezala saltzen diren espartin-trafikoaz ere jakin nahi du. Kasu batek zein besteak Amikuze eta Donapaleu aldera eramango dute. Euskal Herriko ipar-iparreko mugara. Dena dela, detektibearen eta batez ere idazlearen interesa ez da horrenbeste kasu horiek argitzea, ezpada “hemengo jendeen ahosabaietarik, elurrak gesaltzean nola, ihes zabilzkidan —betiko ihes ote?— eleak” xerkatzea, euskara (eta herria bera) hilzorian dagoen tokiko jendeen lekukotasuna ematea. Bilaketa horretan zehar batekin eta bestearekin hitz eginen du, etengabeko solasaldian, barregarriak batzuk, lazgarriak besteak, azken buruan tristeak gehienak (“Je ne parle en basque qu’a mes dobermans!/ Gu ere txakurrekin bezik ez gira frantsesez ari!”).

Liburua tristea da, baina bizinahia dario, “Il faut aider le basque à mourrir de sa belle mort!” dioenari erantzuten dio, “trixturaren zamak inharrosi ugarlte hartan, funtsean, esperantxa lili zitekeen, gutien ustegabean”. “Odolaren mintzoa” idatzi eta kantatuta liluratu zituen asko Xalbadorrek; liluraren kontrako antidotoa da hau, mintzoaren odola, edo bestela esanda, ze urrun dauden Urepele eta Oragarre.

Elkarrizketak ahozko euskaran daude, laburdura guztiekin. Ohitu gabeko irakurleak “Haata-hunaat iiliaun eun guzian, akitiauken ba engoitik” ikustean, denbora pixka bat beharko du horren azpian “harat eta honat ibilia dun egun guztian, akitua duken ba engoitk” ulertzeko. Baina gimnasia pixkat eta borondate onarekin hori ere lor daiteke.

Istorioari ez zaio akatsik falta, egia esan. Baina hegoaldean sortu diren zenbait obra teknikaz perfektuagori gustura emango nieke honen adierazi-gogo eta indarra; ez naiz eduki eta formaren auzi zaharraz ari, baizik eta guztiaren azpian dagoen komunikazio-nahiaz. Itxarorengan konbultsiboa.

Azken kritikak

Etxe bat norberarena
Yolanda Arrieta

Jon Jimenez

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Nagore Fernandez

Zoo
Goiatz Labandibar

Asier Urkiza

Hetero
Uxue Alberdi

Joxe Aldasoro

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Paloma Rodriguez-Miñambres

Galbahea
Gotzon Barandiaran

Mikel Asurmendi

Bihotz-museo bat
Leire Vargas

Irati Majuelo

Lagun minak
Jon Benito

Mikel Asurmendi

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Jon Jimenez

Neska baten memoria
Annie Ernaux

Asier Urkiza

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Nagore Fernandez

Bihotz-museo bat
Leire Vargas

Bestiak Liburutegia

Rameauren iloba
Denis Diderot

Aritz Galarraga

Neska baten memoria
Annie Ernaux

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

Hedabideak