kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Bizi nizano munduan / Itxaro Borda / Susa, 1996

Mintzoaren odola Xabier Mendiguren / Argia, 1996-07-07

Amaia Ezpeldoi ikertzailearen bigarren abentura-liburua, gas-hodiari buruzko “Bakean ützi arte” haren ostean. Ezkongauean ihes egin zion emaztearen bila bidaliko du, hirurogei urte geroago, agure batek: bestalde, Asian egin eta Maulekoak balira bezala saltzen diren espartin-trafikoaz ere jakin nahi du. Kasu batek zein besteak Amikuze eta Donapaleu aldera eramango dute. Euskal Herriko ipar-iparreko mugara. Dena dela, detektibearen eta batez ere idazlearen interesa ez da horrenbeste kasu horiek argitzea, ezpada “hemengo jendeen ahosabaietarik, elurrak gesaltzean nola, ihes zabilzkidan —betiko ihes ote?— eleak” xerkatzea, euskara (eta herria bera) hilzorian dagoen tokiko jendeen lekukotasuna ematea. Bilaketa horretan zehar batekin eta bestearekin hitz eginen du, etengabeko solasaldian, barregarriak batzuk, lazgarriak besteak, azken buruan tristeak gehienak (“Je ne parle en basque qu’a mes dobermans!/ Gu ere txakurrekin bezik ez gira frantsesez ari!”).

Liburua tristea da, baina bizinahia dario, “Il faut aider le basque à mourrir de sa belle mort!” dioenari erantzuten dio, “trixturaren zamak inharrosi ugarlte hartan, funtsean, esperantxa lili zitekeen, gutien ustegabean”. “Odolaren mintzoa” idatzi eta kantatuta liluratu zituen asko Xalbadorrek; liluraren kontrako antidotoa da hau, mintzoaren odola, edo bestela esanda, ze urrun dauden Urepele eta Oragarre.

Elkarrizketak ahozko euskaran daude, laburdura guztiekin. Ohitu gabeko irakurleak “Haata-hunaat iiliaun eun guzian, akitiauken ba engoitik” ikustean, denbora pixka bat beharko du horren azpian “harat eta honat ibilia dun egun guztian, akitua duken ba engoitk” ulertzeko. Baina gimnasia pixkat eta borondate onarekin hori ere lor daiteke.

Istorioari ez zaio akatsik falta, egia esan. Baina hegoaldean sortu diren zenbait obra teknikaz perfektuagori gustura emango nieke honen adierazi-gogo eta indarra; ez naiz eduki eta formaren auzi zaharraz ari, baizik eta guztiaren azpian dagoen komunikazio-nahiaz. Itxarorengan konbultsiboa.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak