« “Bihar hilko haut”… | Oroimen kamutsa »
Pedrotxo / Martin Ugalde / Elkar, 1996
Oroimen historikoa eta sentsibilitatea Xabier Mendiguren Elizegi / Argia, 1996-04-28
Oraintsu ari dira kaleratzen zenbait liburu, 36ko gerra edo horren ingurukoak gaitzat harturik, eta hori ez da harrigarria; lehenagokoa zen harrigarriago: herri oso bat erraustu eta txikitu zuen gertaera baten gaineko sorkuntza-lanik ez izatea. Konparatu, esaterako, espainolek garai horrixe buruz egindako milaka filme eta eleberriekin. Historia garaileek idazten omen dute, eta euskaldunek, dudanik gabe, ez genuen deus irabazi harako hartan. Hala ere, galtzaileak beti du aukera bere errekreazioak egiteko, zauriak goxatzeko; gauza jakina da gainera, zoritxarreko epopeiak direla beti ederrenak.
Martin Ugalderen bizitza ere erditik ebaki zuen gerra madarikatu hark: hamalau urte zituela aldegin behar izan zuen etxetik, eta itzuli zenean ere faxisten harrokeria eta zigorrak jasan behar izan zituen, familia abertzale batekoa izateagatik. Nobela honetan ere haur baten begiak aukeratu ditu ingurura begiratzeko, baina ezin da inola ere esan eleberri autobiografikoa denik. Pedrotxo haur umezurtza da, 1948an 15 urte dituena. Ama hila eta aita gerran galdua. Herri pobre, miseriazko eta zapaldu hartan bizi da, baina mutiko koittadu eta inuxentea da, gaiztakeriarik ikusten ez duena, ezta bere kontrako mendekuak datozkionean ere.
Belaunaldi berriak oroimen historikoa galtzen ari direla entzuten da. Baliteke. Erreprodukzio sozialerako tresna ahulegiak ditugu gainera, gertakarien gaineko gure ikuspegiak transmititzeko gazteei. Alde horreatik, historia-liburuetan aurki ditzake datuak nahi dituenak, baina honelako nobeletan sentiberatasun berezi bat kausituko du irakurleak, gertakari horiek baloratzen irakatsiko dion etika.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña