« Ez zara gogaituko, dasta ezazu! | Ez dira, ez, hamar ogerlekoko berbak! »
Lehorreko paterak / Iñaki Friera / Susa, 2001
Etorkinen ametsen urperatzeaz Oier Guillan / Gara, 2001-11-03
Dramatikoa da Afrikako herrietan jendeak bizi duen egoera. Dramatikoa da Europara bizimodu baten bila etortzen diren ehunka pertsonaren patua paterak kostara iristen ez direnean. Dramatikoa, zalantza izpirik gabe, Andaluziara iritsi direnek bizi beharko dutena, Europako ametsa betetzen bada.
Azken alderdi honetan murgiltzen da bereziki Iñaki Friera idazlea Lehorreko paterak eleberrian. Izenburuak berak adierazten duen bezala, arriskua eta zailtasunak ez dira amaitzen patera bestaldera iristearekin. Sarritan, legezkotasunaren itzaleko kantoietan ihesi, bestelako urperatze eta ekaitzak jasan beharko dituzte etorkinek. Eta horiek mundu berri baterako ametsa zapuztuko diete maiz askotan. Amestutakoa eskura izan eta heldu ezin, ametsa saldu zieten berauen hatzaparretan erorita sarri.
Ahmed-ek, hamazazpi urteko gazte marokoarrak, bestelako xede batez hasiko du Europara eramango duen ibilbidea. Bere arreba Jezabel erditzear dela abiatzen da senarrarekin amestutako mundu horretara. Haurra etortzear da eta Europako mugen barrean jaiotzea nahi dute, beraiek ezagutu ez dituzten aukerak eskuratzeko.
Pateraren proba gaindituta ere, senarra kartzelaratuko dute eta Jezabelek Fatima jaio berriarekin egin beharko dio aurre egoera berriari. Denborarekin, ordea, Afrikako senideek haren berri izateari utziko diote. Ahmed arrebaren bila abiatuko da segituan. Pateran abenturak bizi ostean, bere kargu hartuko duten bi pertsonaia berezi aurkituko ditu: Said kazetaria eta Maixabel abokatua. Beren arloetan etorkinei loturiko arazoei aurre egiten arituak biak.
Ahmed gazteak eta lagun aurkitu berriak arriskuz josiriko istorio batean murgilduko dira, marokoar gaztearen bihotz eta grinak markaturik une oro. Haren arreba Jezabelen haragitan ezagutuko dira modu paraleloan etorkinen pairamen asko, eta, tartean, ustelkeria, bortxa eta prostituzio sareen berri agertuko da. Izan ere, haurra jaio eta laster batean hasiko baita Jezabel bere ametsetan asmatu ezingo lituzkeen pertsonak eta egoerak ezagutzen, legez kanpoko egoeraren mehatxupean.
Maixabel abokatuak azalduko dizkigu, bere hitzetan, istorio lazgarri horren urrats guztiak. Maixabelengan topatzen ahal dira elkartasuna adierazi eta praktikatzeak ekar litzakeen kanpoko arriskua eta barruko borroka. Izan ere, eta bera abokatua izanik gainera, ustelkeria topatuko dute nonahi: Polizia eta epaitegietan, etorkinentzako barrera etxeetan, ameslarientzat krudelki gordetako azpimundu europarrean. Zenbaitetan Maixabelek berak errealitate gordinaren aurrean justizia egarria sentituko du, justizia egiteko sortutako balizko mekanismoek bere ustelkeriatik ase ezin duten egarria.
Narrazioan zehar bizitako gorabeheretan gizatasuna da pertsonaiei gertakizunen haria gordetzea ahalbideratzen diena, aurkeztutako egoera gordinak gainditzeko bermea. Ildo horretan topatzen ahal da narrazio honen indarrik handiena. Gustura irakurri ahal den erritmo biziko narrazioa izanik ere, kutsu polizialeko ezaugarrietara gerturatzen denean ezagutzen ditu mementorik ahulenak, ez baitu estruktura aldetik berrikuntza handirik ekarriko. Zenbait egoeratan eszenaren indarra zein sinesgarritasuna ezbaian jarri litzake irakurleak. Baina, funtsean, pertsonaien gizatasunak, elkartasunaren harian borroka egiteko nahiak eta kontatutakoaren kutsu errealak narrazioan barneratzen lagun dezakete.
Egunez egun emaitza latzak ekartzen dituen arazoetan murgiltzen hasteko gonbita izan daiteke Lehorreko paterak eleberria. Liburuan bertan jada irakurri ahal dena baino askoz dramatikoagoa eta gordinagoa sumatzen ahal den errealitatea, edonola ere. Erritmo biziko narrazioaren bidez, gogoeta egiteko gonbita, gure egunerokotasunean uzkurturik zein agerian kausitzen ahal den errealitatearen isla.
Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi
Ibai Atutxa Ordeñana
Moby Dick
Herman Melville
Anjel Lertxundi
Dimisioa
Juan Luis Zabala
Irati Majuelo
Bi aldiz iraun
Oihane Zuberoa Garmendia Glaria
Ibon Egaña
Cayo Hueso
Oihane Amantegi Uriarte
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Jon Jimenez
Bekatua
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Asier Urkiza
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Paloma Rodriguez-Miñambres
Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Europa bezain zaharra
Joxe Azurmendi
Irati Majuelo
Puta
Nelly Arcan
Joxe Aldasoro
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Jon Kortazar
Zakur zaunkak
Iñaki Irazu
Asier Urkiza