kritiken hemeroteka

8.485 kritika

« | »

Denborak ez zuen nora / Joan Mari Irigoien / Erein, 1991

Perfekzio formalez gainezka dagoen poemario erraldoia Patxi Ezkiaga / Argia, 1992-01-12

Joan Mari Irigoienen bigarren poema liburu hau hiru unitateetan zatiturik egonik ere —egileak berak dioenez, haurtzaro galduaren berreraikitze ahalegina lehena, “bidaiaren” inguruko poema sorta bigarrena, eta argiaren bila dabilen arima erratuarena hirugarrena—, liburuan zerbait benetan nabarmentzen baldin bada, batasuna da.

“Denboratasuna” bizitzaren kakotzat jotzen duenez, denboratasunarekiko kezka erradikal hori litzateke liburuaren lotura biltzailearentzako haria. Kezka esan dut, klabe dialektikoan irakurrita eskaintzen bait du liburuak bere aberastasunik oparoena. Nahiz haurtzaroarenak izan, bidaiarenak ala epilogoarenak, poemetan mintzatzen zaigun sujetoa —haurra, maitalea, anderea, bidailaria, poeta— sujeto bilalaria da.

Bilakutza orok metafisiko bihurtzen du pertsona. Horregatik esango nuke poemario hau metafisikoa dela eta, hori den neurrian, apofatikoa, iradokizunez beteriko argia-itzal-eguzki-ilargi metafora luze eta xuxurlakorra.

Egituraketa figuratiboa guztiz indartsua da bai alegorian, sinbologian ala pertsonifikatze prozesu ugaritan, eta hitzak esparru eta maila ezberdinetan hitzegiten duenez, guztiz garrantzizkoa da euren errekurrentzia arretaz aztertzea. Gauak, adibidez, ez bait du arlo semantikoa berdina haurtzaroaren poemetan eta gerokoetan, batez ere San Joan Gurutzerakoaren ildoan abiatu eta Joan Mari Irigoienek poesia mistikoa egiten duenean.

Bestalde, poema guztiz barnekoiak izan arren, beharbada ozenki irakurrita eskaintzen dute euren hoberena, zernolako aliterazioak, asonantziak eta pantametro ianbikoak erabiltzen dituen kontutan hartuz.

Bukatzeko azken puntu bat azpimarratu nahi nuke. Irakurketa ezberdin askotara irekirik dagoen liburua dela eta, irakurlearen abiapuntu eta kredoaren arabera, bete betean ageri duela aurkikuntzaren lilura. Nire gustorako perfekzio formalez gainezka dagoen poemario erraldoia. Ederra.

Azken kritikak

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Simulakro bat
Leire Ugadi

Mikel Asurmendi

Ezinezkoaren alde
Iñigo Martinez Peña

Mikel Asurmendi

Haize beltza
Amaiur Epher

Asier Urkiza

31 ipuin
Anton Txekhov

Aritz Galarraga

Odolaren matxinadak
Miren Guilló

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren Elizegi

Joxe Aldasoro

Zero
Aitor Zuberogoitia

Amaia Alvarez Uria

Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga

Aiora Sampedro

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Mikel Asurmendi

Egurats zabaletako izendaezinak
Rakel Pardo Perez

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

Hedabideak