kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Denborak ez zuen nora / Joan Mari Irigoien / Erein, 1991

Perfekzio formalez gainezka dagoen poemario erraldoia Patxi Ezkiaga / Argia, 1992-01-12

Joan Mari Irigoienen bigarren poema liburu hau hiru unitateetan zatiturik egonik ere —egileak berak dioenez, haurtzaro galduaren berreraikitze ahalegina lehena, “bidaiaren” inguruko poema sorta bigarrena, eta argiaren bila dabilen arima erratuarena hirugarrena—, liburuan zerbait benetan nabarmentzen baldin bada, batasuna da.

“Denboratasuna” bizitzaren kakotzat jotzen duenez, denboratasunarekiko kezka erradikal hori litzateke liburuaren lotura biltzailearentzako haria. Kezka esan dut, klabe dialektikoan irakurrita eskaintzen bait du liburuak bere aberastasunik oparoena. Nahiz haurtzaroarenak izan, bidaiarenak ala epilogoarenak, poemetan mintzatzen zaigun sujetoa —haurra, maitalea, anderea, bidailaria, poeta— sujeto bilalaria da.

Bilakutza orok metafisiko bihurtzen du pertsona. Horregatik esango nuke poemario hau metafisikoa dela eta, hori den neurrian, apofatikoa, iradokizunez beteriko argia-itzal-eguzki-ilargi metafora luze eta xuxurlakorra.

Egituraketa figuratiboa guztiz indartsua da bai alegorian, sinbologian ala pertsonifikatze prozesu ugaritan, eta hitzak esparru eta maila ezberdinetan hitzegiten duenez, guztiz garrantzizkoa da euren errekurrentzia arretaz aztertzea. Gauak, adibidez, ez bait du arlo semantikoa berdina haurtzaroaren poemetan eta gerokoetan, batez ere San Joan Gurutzerakoaren ildoan abiatu eta Joan Mari Irigoienek poesia mistikoa egiten duenean.

Bestalde, poema guztiz barnekoiak izan arren, beharbada ozenki irakurrita eskaintzen dute euren hoberena, zernolako aliterazioak, asonantziak eta pantametro ianbikoak erabiltzen dituen kontutan hartuz.

Bukatzeko azken puntu bat azpimarratu nahi nuke. Irakurketa ezberdin askotara irekirik dagoen liburua dela eta, irakurlearen abiapuntu eta kredoaren arabera, bete betean ageri duela aurkikuntzaren lilura. Nire gustorako perfekzio formalez gainezka dagoen poemario erraldoia. Ederra.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak