kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Etorriko haiz nirekin? / Mikel Hernandez Abaitua / Elkar, 1991

Nobelaren eraikuntzan Gerardo Markuleta / Argia, 1991-07-14

Bi ipuin bilduma zituen argitaratuak orain artean Mikel Hernandez Abaituak, azkena (Ispiluak) 1885.ean. Sei urteotan libururik kaleratu ez badu ere, artikulugintzan maiz aritu da han-hemenka, besteak beste, bi gai nagusiren inguruan: batetik, euskal literatur prosaren normalkuntza prozesua eta bestetik, Euskal Herriaren nazio-eraikuntzan biolentziak eta elkarrizketak bete beharreko papera. Eragin garbia eta zuzena du, nere ustez, idazleak bi gai hauekiko duen ardurak orain berri kaleratu duen nobelan.

Gaur eguneko garaian eta Euskal Herrian esplizitoki kokaturiko narrazio hau hogeitabi ataletan dago banatua, hamaika luzexeagoak, hamaika nahiko labur, zenbatzeko modu ezberdinez bereizita. Zifraz zenbatutakoek (BAT, BI…) nobelaren ardatz narratiboa osatzen dute: unibertsitate-irakasle baten bizi-arazoak kontatzen dizkigu, bigarren pertsona autorreflexiboan; letraz zenbatutakoak (A,B,C…), berriz, geure gizartean hain erruzak izan diren eta diren biolentzia-eskena solteak dira, “alde bietako” bortizkeria, hirugarren pertsonan eta tomu objektiboan (horregatik hain zuzen egiten zaizkigu hain gogor) deskribatuak. Pertsonaia nagusiaren egunerokotasunaren eta torturak, hilketak, bonba leherketak… deskribatzen dituzten pasarte horien arteko kontrastea da nobelaren lorpenik handiena, nere ustez.

Nobelagileak ahalegin berezia egin du, bestalde, euskara normaldua erabiltzen, errejistro erruraletatik ihes eginez, segur asko, gaur egungo hirietako gertaerak kontatzeko gaur egungo hirietako euskara erabili behar dugulakoan. Merezi zuen ahaleginak, baina ez dakit goizegi ez ote den gure irakurle-belarriek euskara berri hori sinisgarritasunez irentsi dezaten, batez ere narratzailearen eta pertsonaien ahotsetarako oso antzerako errejistroak erabiliz gero.

Testuaren literaturtasuna materia narratiboaren egituraketan, kultur erreferentzi ugarietan (musikalak batez ere, ez ahaztu liburuarekin batera kasete bat eskuratzeko aukera ere badela), jenero ezberdinen nahasketan (poemak, kazetari prosa ikutua duten pasarteak,…) bide datza. Ez da gutxi, baina nahikoa al da?

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak