kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Urteko igande guzietarako prediku laburrak / Joakin Lizarraga, Elkanokoa / Euskaltzaindiak, 1990

XVIII.eko lekukotasun bat erabilera bila Iñaki Camino / Argia, 1991-01-20

Elkano herriak izan zuen XVIII eta XIX. mendeen bitartean hirurogei urtez herriko apezgoaz arduratu zen Joakin Lizarraga izeneko seme bat. Garaiko erlijio giroan txertaturik, ez zen Lizarraga bere lanetako ideia berriak medio nabarmendu: “Becátu itéco goápo, peninténcia itéco fléco, badá gure jangoicoarén échean aláco fránco”. Aitzitik, egin zuen lanaren kopurua da txunditurik uzten gaituena, ezagutzen dugunak guti gora behera lau mila zortzirehun horri egiten duela.

Herrikoei predikuak euskaraz prestatu eta idazteko ardura hartu zuen idazle hau honelako lan zabaletan hain agor den garai hartako Nafarroan ulertzeko, Apezetxea Perurena idazle goizuetarraren lanak ematen digu giltza, nonbait, Mendibururekin topo egin behar izan bait zuen Lizarragak Iruñeko apaizgaitegian gaztetan. Geroztik predikugintzari erabat lotu zitzaion Elkanoko apeza, eta euskaraz, Iruñerriko hizkeraz, oraintsu itzaltzen ari den dialektu batez, hona dakargun liburuko hirurogeitahiru predikuak euskalki horren lekuko ditugula.

Argitalpen hau Frantzisko Ondarra filologariaren bizkar datorkigu. Ondarra, azken hamar urte honetan Nafarroan azaldu den hainbat testuren argitaratzeari emana daukagu filologiaren mesederako. Liburu hau bera Donostian XIX. mende erdian moldapen batzuekin atera zuten. Oraingo argitalpena, jatorrizkoari loturik egin zuen Ondarrak duela bost urte. Edizio kritikotzat jotzen da argitalpena liburuaren azalean, gure ustez edizio kritikoak besterik badira ere. Kritikoa den edizio batek, moldatua, aldatua edo puskak erantsi edo kenduta dagoen testu baten argitalpenean, aukeratutako aldakien arrazoitzea edo ta ezetsien eskaintza ere egiten duen neurrian, juzkatu eta hainbat pasarte edo forma azaldu ohi ditu, gure honek, testua bere horretan dakarrelarik, hain izaki guti testuak sortzen dizkigun arazoak.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak