kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Ke arteko egunak / Antxon Ezeiza / Koldo Izagirre / Elkar, 1990

Bigarren aktua Jose Luis Otamendi / Argia, 1990-11-11

“Ke arteko egunak” estrenatu eta urtebetera gidoia liburu egina. Ez da oso normala gure artean. Den den normaletik gutxi du liburu honek. Dardarizo modukoa nabari dut, tripako hazkura, ahokada handiegia botako dudanaren beldur edo, zine-gidoi hau literatura dela esatean, muga lanetan ibiltzeak meriturik kenduko balio bezala. Beti seguru jokatu nahiaren herdoila. Lanak, ordea, asmoetan baino fruituetan neurtzen dira. Antxon Ezeiza eta Koldo Izagirreren gidoia izenaren jabe bada behintzat. Ez da gutxi.

Istorioari gagozkiola, labur eta gaizki esanda, erpin zorrotzeko triangulo baten aurrean gaude, maiz poligono bilakatzen dena baina anguloak kamusteke. Bestalde, kotidianoa zaigu horko zertzelada asko, minbera bezain kotidiano.

Pedro Sansinenearen bidai-kronika da, drama konzentrikoetan emana: Telemakok, aita preso nola daramaten dakusa, sustraiak inausita dauzka, emazte-alabak utzita bere burua non koka bila dabil, bihotzez bihotz erromes, urtuz doan aingurabako izeberg. Behinbehinekotasunak agintzen du, estazioek, aireportuek, irudiak pitzaduraz jota daude. Ez dago dudarik, XX. mende hondarreko Euskal Herrian gaude: inguruak kontraste ugari du, zaila da eramaten, harremanak zakarrak dira, Pedrok ispilua joz ukabila odoldu du.

Eskenen linealtasuna etenda ageri da, istorio paraleloak, trama poetaren bulkadak gidatzen du, zenbaitetan drama handietako indarra sentitzen da, eskena batek hurrengoa ebakitzen du, off-ahotsak, odolak, keak lotzen ditu.

Pedroren figura handia da, askotan geure buruak baino sinesgarrigo dirudi, taularatua ikusten dut antzokian, arketipoa. Beste aldean, Keparen pertsonaia egin zait txepelena neuri, batez ere Lurdesekikoetan. Sugerentziak, irakurketa posible ugaritarako ematen du: memoriari erreferentzi etengabeak (aita, Paula protagonista estaliak…), umore tristea, itolarri existentziala…

Liburu ekologikotzat ere joko nuke, besteak beste geure inguru sozial afektibora biltzen gaituelako, galde egiten daki, beraz ausarta da. Ibili nahi duen bidetik dabil garbi, konplejorik gabe, ez du didaktismo ezkuturik, eskapismoari ihes egiten dio, ez du sasi oreka salomonikorik bilatzen, melodrama erromantiko polita da ene aburuz.

Azken aldera, Pedrok pitzatutako ispilua osorik ageri da, aurrean duena isladatzen du. Pedroren hitzekin esateko: “Badirudi gerrek badutela bigarren aktu bat…”.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak