kritiken hemeroteka

8.121 kritika

Azken kritikak

« | »

Elorri / Bitoriano Gandiaga / EFA, 1989

Elorri Josu Landa / Argia, 1989-10-01

Gure artean belaunaldien arteko abiada ohi baino askoz azkarragoa da, eta Bitoriano Gandiaga bizirik ehortzitako klasiko horietako bat dugu. Primeran dago, beraz, aspaldi agortutako “Elorri” haren bigarren argitalpena egin izana. Tartean pasatako hogeitasei urteek zahar kutsua erakarriko diote liburuari irakurle berrien aurrean. Alde horretatik, primeran datorkio Juan Mari Lekuonaren hitzaurre-azterketa, euskal poesiako klasiko batek merezi bezala.

“Hiru gizon bakarka”ren egile bezala pasako bide da historiara Arantzazuko frailea. Ez gara sartuko “Elorri” bere lanik onena ote den eztabaidan. Bere lehen liburu honetan, Gandiagak gauza asko frogatu zituen estrainekoz. Esate batera, perfekzio formalarekiko grina, poemok eraikuntza guztiz zainduak izaki. Baina horrezaz gain (poema-konstruktore gehiegi ditugu orain), sen poetiko ikaragarria zerion hasieratik Bitorianoren poemagintzari. Sen poetiko hori mistikaren bideari lotuta datorkiola ere esan liteke: behatzea eta gogoetatzea. Mistikaren kontrapuntuan (Jainkoaz blai daude “Elorri”ko poemak), gizabanakoaren dudak eta argitzalak. Gandiagak berak dioen bezala, “Elorri, / zugaitz da ta sasi”.

Gainerantzekoan, gerraurreko iturrietan edaten du “Elorri”k euskal tradizioari dagokionez, beti ere sinbolisten manerak erabiliz. Lizardi edo Lauaxeta, klabe erlijiosoan. Erreferentzi mundua, Arantzazun hasi eta bertan bukatzen da. Poetika hutsaren eremura mugatzen da ia liburuaren balio haundia. Gerora gauzatuko zen poeta izugarriaren lehenbiziko emaitza.

Azken kritikak

Alaska
Castillo Suarez

Irati Majuelo

Poesia bizitzeko eta sentitzeko modua da
Karmele Igartua

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pantailen garaipena
Iñigo Martinez Peña

Jon Martin-Etxebeste

Axularren gerizapean
Kepa Altonaga

Asier Urkiza

Emakume bat
Annie Ernaux

Nagore Fernandez

Atsoa
Victor Catala

Joxe Aldasoro

Arrain hezur bat eztarrian
Olatz Mitxelena

Jon Martin-Etxebeste

Lur gainean, itzal azpian
Leire Milikua Larramendi

Irati Majuelo

Gu gabe ere
Itziar Ugarte Irizar

Mikel Asurmendi

Alaska
Castillo Suarez

Jon Martin-Etxebeste

Alaska
Castillo Suarez

Maddi Galdos Areta

Puskak
Irene Pujadas

Asier Urkiza

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Nagore Fernandez

Beirazko kanpaia
Sylvia Plath

Hasier Rekondo

Artxiboa

2023(e)ko martxoa

2023(e)ko otsaila

2023(e)ko urtarrila

2022(e)ko abendua

2022(e)ko azaroa

2022(e)ko urria

2022(e)ko iraila

2022(e)ko uztaila

2022(e)ko ekaina

2022(e)ko maiatza

2022(e)ko apirila

2022(e)ko martxoa

Hedabideak