kritiken hemeroteka

8.500 kritika

« | »

Iraingo apaiz gaztearen kantutegi zaharra / Patziku Perurena / Pamiela, 1988

Iraingo apaiz gaztearen kantutegi zaharra Dabid Zuazalde / Argia, 1989-03-12

Apokrifoen mundura gatoz berriro Patxi (edo Patziku) Perurenaren eskutik. Lehenago ere Joanes d’Iraolaren eskutik kaleratu zuen estraineko poema-bilduma hura. Oraingoan Irain izeneko herriska batean duela mende bat guti-goiti-behiti bizi izandako apaiz gazte baten “Cantutegui secretua” dakarkigu. Egia aitortu beharrez, susmo txar batekin hurbildu ginen liburu honetara, alegia, idazki inmediatoetan dezente probokatzaile eta sasi-heterodoxo ageri izan zaigun Perurena ez ote zen oraingoan apokrifo heretiko eta enblematiko batekin errexki konformatuko. Esan dezagun lehenbailehen arras beste puntakoa iruditu zaigula atzera, benetan liburu borobila, detaile txiki ugariekin eta oso zaindua. Patziku Perurenaren osoko produkzioari begiratuta, zeharo komentzituta gaude leitzar honen eskutik etorriko dela nafar literatura berriaren islada nagusietako bat.

Batek ez du oso ongi ulertzen zer dela eta, liburu honek ez zuen iazko “Xalbador Saria”n akzesita baino lortu, baina dena dela liburuan bertan ageri da nortzuk osatzen zuten orduko epai-mahaia eta argitasun hori gaur-gaurkoz eskertzekoa da.

Liburura itzuliz, nagusiki hiru motatako olerkiak antzeman uste izan ditugu kantutegi honetan: batetik, klasikoenak kopla modura, honen bidez euskal tradizio lirikorik jatorrizkoenarekin lotuz; bigarrenik, trikitixaren inguruko formak erabiltzen dituzten konposizioak; eta hirugarrenik, hiru puntutako balada edo odak, aurreko biak baino arnas sakonagokoak. Azken hauetan baliteke Perurenaren apokrifoak bere sinisgarritasuna galtzea aldian behin, bai bait dirudite Perurenarenak berarenak gehiago Apaiz Gaztearenak baino. Gainerantzekoan, hitzaurrean marrazten zaigun apaiz-poeta deskubritu dugu kantuetan zehar: landare eta animaliazalea, amodioak jotakoa, eromenera kondenatuta dagoen bizimodu eskizofrenikoa, herri txikietako kantu-izpiritua isurtzen duena. Guzti horren barruan, erabiltzen duen grafia arkaikoa primeran egokitzen da, zerbait berezko bezala, kantutegiak bere osotasunean ez bait du halako itxurazko trukoen beharrik sinisgarri gerta dadin.

Bukatzeko, esan dezagun Perurenak berak izkribua lehenengoz irakurri omen zuenean —hitzaurrean diosku— sentitutako irrika bera sentitu dugula geronek ere. Hasi eta bukatu arte ezin egon, hain da samurra eta erabatekoa liburu hau.

Azken kritikak

Baden Verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak