kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Zoperna jenerala / Luis Berrizbeitia / Pamiela, 1987

Zoperna jenerala Xabier Mendiguren / Argia, 1988-02-07

Liburu miragarria honakoa, eta miragarriak bertako poemak. Alta, utz iezadazue liburuaz aritu aurretik beste zerbaitez mintzatzen, Txistu y Tambolin aldizkariaz hain zuzen. Azken garaiotan jende mordoxka dabil gure Euskal Herri honetan biktimismoaren zama bizkar gainera altxatu nahian, buruan ohore gisa ezarritako erramu boneta bailitzan. Idazle maldito izateko izugarrizko gogoa dago, eta malditismo guzti horiek itxurazkoak baino ez dira, ez gaitezen engaina, ez dago holakorik, edo izatekotan nik ezagutzen dudan kasu bakarra horixe litzateke: Txistu y Tambolinena.

Durango aldeko gazte zenbaitek martxan jarri eta lau ale atera zituzten, denak ere mundialak nere ustez. Gero, halabeharrezko sakabanatzea eta jasotako oihartzun eskasa zirela medio agortu egin zen, bukatu. Aldizkariak, bizi zela ez zuen ia aipamenik izan, eta izandakoren bat edo beste ez goraipamenezkoak portzierto. Zaila zen sailkatzen, identifikazio errazetarako oztopo nabarmenak zituen. Ezin euskaltzale batzuen gustoko izan, erdarazko eta bizkaierazko zerak ere sartzen baitzituzten tarteka; baina erdaltzaleek ezin ontzat eman erdara horren proportzio erridikuloan erabilita (ohizkoaren alderantzizkoa) ezta bizkaierazaleek ere bizkaiera ez-literarioa baitzerabilten. Eta gero gainera lotsagabekeria galanta… Baina guzti horren gainetik literatur kalitate bikaineko lan asko eta asko, harrigarria benetan eskualde bakar bati mugatuak izaki.

Eta Luis Berrizbeitiak leku nabarmena zuen aldizkari hartan, ezizenez sinatu arren estiloagatik suma dezakegunez: Egia esan, bagenituen geure zalantzak, abadiñotar honen idazkerak beste durangotar batenaren antz haundia baitu sarritan, Joseba Sarrionandiarena alegia. Antzekoa batzutan lexikoa, oso antzekoak gustoko idazleak, eraginak, poemetan agertzen diren gai eta kezkak. Lagun batek zera esaten zidan, hots, epaimahaikoek ez ote zioten Jaurlaritzaren Lizardi Saria Berrizbeitiari eman Sarri saritzen zutelakoan. Nolanahi ere den, ondo merezia du Luis Berrizbeitiak saria.

Poemen nolakoaz hizketan hasten bagara, egilea bide bat baino gehiagoren aurrean dagoela esan behar, aukera kontrajarriak dituela agian. Kopla eta balada zoragarriak burutu ditu batetik, elaborazio izugarrikoak, Behe Nafarroako eta Zuberoako apokrifotzat eman litezkeenak. Bestetik, poema libreetan metaliteraturari buruz dihardu batzuetan, eta zenbaitetan aztarna antintelektualistaren bat erakusten badu ere literaturan soka luzeko diren gaiak dira nagusi, Borgesen kutsu nabarmenez, egileak aitortzen duenez.

Bi tradizio beraz, eta bietan maisu. Denbora aurrera joan ahala bien arteko sintesia egingo digu agian Berrizbeitiak.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak