« Bertso bilduma | Hitzen jabe izan nahi du poetak »
Marinel zaharrak / Joseba Sarrionandia / Elkar, 1987
Marinel zaharrak Xabier Mendiguren / Argia, 1988-02-14
1981ean kaleratu zen Joseba Sarrionandiaren lehenbiziko poema liburua (Izuen gordelekuetan barrena), ordurako egilea gartzelan zegoela. Zuloan ere egin zituen poema gehiago eta horietako zenbait han-hemen argitaratu, hala nola Eguberri amarauna egile ageri bako liburuan eta “Susa” aldizkarian. 1985ean zorioneko egun batez hanka egin zuen espetxetik, eta izkutalekuren batetik poemak egiten segitzen du, poetaren patua edo denboraren isuriari aurre egiteko modua delakotz, auskalo.
Biografia zertzelada horiek ezagutzen dituzue irakurle gehienak, baina ez dira hutsalak haatik. Oraingoan Josebak hiru garai horietan burututako zenbait poema jaso eta bilduma bat eskaini digu, Marinel zaharrak izeneko liburu honetan. Eta olerkiak egitearen iraunkortasun horren atzean beste egia hau agertzen zaigu nabarmenkiro: bizitza eta poesia ez direla lehengo berberak izango, gartzela, tortura, zapalketa ezagutu eta gero.
Poeta kontenplatzailea zen guk ezagutzen genuen Sarrionandia, poema simetriko miragarriak burutzen zituena, inguruaz eta orohar “errealitate” deitu ohi dugun horretaz ezer gutxi arduratu gabe perfezio formala bilatzen zuena, metaliteraturarako joera bizia zuena; bien bitartean, bere militantzia beste xendra batzuetatik bideratzen zuen…
Oraingoa berriz, ez nuke esango guztiz bestelako poeta bilakatu zaigunik, baina bai kontraesan batean bizi dela. Hori ez da txarra ordea: aurrerapen seinale ere bada. Izan ere, lehengo gustoak bertan dira, garai bateko moldeak eta eraginak ere bai (Pessoa, Kafka, Borges, metafisiko ingelesak). Baina horren alboan beste sentsibilitate bat ere sortu da, zapalketaren erantzuna, sufrimenduaren berri, ekintzetan ez ezik literaturan ere ematera behartzen duena. Hala ere, literaturgileen konpromezuari halako urruntasun ironiko batez begiratzen dio, poesiak ezer gutxitarako balio duela sumatzen duenaren irribarre mingotsaz.
Poema gogorrak dira oraingo gehienak, bortiztasunaren goxoa dastarazten dutenak, burrukan ari den herriarentzako poemak. Herri honek burruka luze hau irabazten badu, historia berridazteaz batera bere heroiak ere beharko baititu.
Begiak eman nizkinan eta ilunpeei behatu hien
Irene Sola
Jon Jimenez
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Amaia Alvarez Uria
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Asier Urkiza
Herriaren hezkuntza eta demokrazia
Nadezhda Krupskaia
Nagore Fernandez
Farorantz
Virginia Woolf
Aritz Galarraga
Markos Gimenoren 101 letrakartel
Joseba Sarrionandia
Mikel Asurmendi
Poesia kaiera
Giorgos Seferis
Irati Majuelo
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Joxe Aldasoro
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo