susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Be-bop erritmora | Espioi afizionatua »

Suetena Belfasten / Imanol Murua Uria eta Humberto Unzueta / Susa, 1996

Belfasten eta Berastegin Luis Fernandez / Euskaldunon Egunkaria, 1996-06-29

Badituzte loturaren batzuk euskal abertzaleek eta Irlandako errepublikazaleek, eta horietako bat da katolikoak garela, liburu honetako egileetako batek onartu duen bezala. Lotura hauen ondorioz, peregrinazioan joaten da hainbat euskaldun Ipar Irlandara, eta horrelaxe betetzen dira Belfasteko kaleak euskaldunez abuztuan. Aurten ere joango dira mordo bat: batzuek Suetena Belfasten eramango dute besapean, eta gida ona izango zaielakoan nago, Belfast eta Irlanda ezagutzen ez ditudan arren. Liburu honek jaso ditu laudorio batzuk irten eta berehala. Ez da xumeena izan Deia-ko politika orrietan aipamena jasotzea. Hemen gaizki jarri beharko genuke akaso, oreka apur bat egiteko, baina ez dugu hala egingo. Txaloa merezi dute Unzuetak eta Muruak.

Kazetari liburu batek eragin dezakeen sentsaziorik onena inbidia da. Bizitakoen kronikak irakurlea liburuko une eta tokietan bertan egoteko irrikitan uzten duenean, asmatu egin du kronikagileak. Hala gertatzen da Suetena Belfasten irakurtzean. Abentura gosez utzi gaitu, inbidiatan.

Abentura diot, eta ez egileek dramatismo bereziz hornitu dutelako kontakizuna. Sueten garaia da, gogoratzen digute behin eta berriro, eta hortaz, ez omen du meriturik gerrarik gabeko gerra parajean ibiltzeak. Beren bizipenak kontatzean, Muruak eta Unzuetak umiltasun puntu batekin egiten dute, kasualitatez edo nahigabean ariko balira bezala. Protagonistak irlandarrak direla gogoratzen digute behin eta berriro, eta eurak turista gisa azaltzen zaizkigu kasik.

Eta turista despistatuaren ironiaz hornitu dute kontaera. Umorea dario liburuari hasieratik amaierara, eta umore fin horrek pasarte guztiak ukitzen ditu, baita dramatikoenak ere. Ondorioa, hemendik edo handik har daitekeen liburua da: pasarte politikoak (unionistei buruzkoak bereziki interesgarriak), gizarte bizitzaren kontuekin nahasten dira, eta batak bezain interesgarriak dira besteak. Doinu bera du liburuak hurling jokoa zer den esplikatzean, eta atentatuak jasan dituztenen testigantzak jasotzean. Interes doinu bera, esan nahi dut, eta hortaz, ez du asperraldirako aukerarik ematen. Bi kazetariok zein ederki banatu duten lana ikustea ere inbidia emateko modukoa da (beste kazetari baten ikuspuntutik, bederen).

Inbidiatan geratu gara, azkenik, Euskal Herriko gatazkari buruzko antzeko zerbait irakurtzeko. Aste honetan bertan, adibidez, ekintza etenaldi labur hau dela eta… Ez da inon argitaratuko benetako erreportaia interesgarririk, ez dugu irakurriko —seguru nago— Muruak eta Unzuetak Belfasten egindako kronika edo analisiaren parekorik. Ez EGUNKARIAn, ez beste edozein euskal mediotan. Suetena Berastegin idazteke dago.