« Fantasia gratuitoa ez | Nora itzuli? »
Euskarak sorgindutako numeroak / Patziku Perurena / Gipuzkoa Donostia Kutxa, 1993
Liluraren bindikapena Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1996-02-24
Dagoeneko hamaikatxo lan igorri dizkigu Patziku Perurenak, hamaikatxo ohar bizi eta zipristin bitxi, ikusminaren eta jakinminaren erreinutik, hala poesia-irudietan nola pentsamendu-aleetan.
Horietako bat dokumentazio eta datu-bilketa eskergaz josiriko Euskarak sorgindutako numeroak (Gipuzkoa Donostia Kutxa, 1993) dugu, bururen buru eta ez atalka irakurtzea merezi duen saioa. Mundu honetan ezin daiteke guztia zientzia eta arrazoiaren laukira mugatu, irudimenaren eta bapateko sentiminaren zelairik ere badago, eta liburu jolasgarri eta jakingarri hau bigarren ikuspegi honetatik irakurri behar da. Bertan, egileak zenbaki gizenez momolotutako gizarte moderno eta berdinkeriaren morroi omen den honetatik numeroaren xarma eta gatz sorgindua erreskatazten du, zenbaki zozoaren aurka zenbaki nortasun berexikoa jaso eta dantzan jarriz: zenbakia eta errima, zenbakia eta irudia, hitz-jokoak, sorgin-hizkera… anekdotaz lepo, adibideak ehun eta berealdikoak, zenbait istorio-mistorio, pipitakiak ezin konta ahalekoak, eta epilogoa Joseba Sarrionandiari eskeinia.
Egileak ez du zenbakiari probetxu alkimikorik atera arteko pausaldirik, torika eta hartzaka, inguru-minguruka ibiliz ahur bete zenbakiz. Noraino desira, haraino iritsia da, zenbakiari buruzko beste kulturetako uste eta sinismenak etxekotuz. Esku artekoa apreziatzen eta baloratzen duenak bestek ez daki daukanaz gozatzen. Eta iritziei begira, odol beroko gezi pozointsuak jaurtikiko ditu arrazoi umotutik baino zirt edo zarteko intuiziotik gehiago duen saiakera honetan barrena.
Ezin ahantz ditzakegu, bestalde, Koldo Izagirrek Euskal Lokuzioak esaera-bilduma hartan bezala P. Perurenak, zenbakia dela eta, lerrokatzen dizkigun esamoldeak, hitzaren betegintzarre.
Nahiz eta sarritxutan ez nagoen guztiz ados idazle nafartar honekin (Mirandezale eta Nietzschezaleegia eta jarreran herrizale amorratua, aukeran), badago berarengan miresten dudan alderik: hitzarekiko sentimina (sentiberatasuna baino sartuagoa), hitza bizi baitu eta grinaz marruskatzen, txakurrak hezurra nola. Hor dabil lurrean ihalozka, harik eta lurretik suzko erroa, hots, hitz zirraragarria erauzi arte. Patziku Perurenaren hitza hitz biologikoa baita.
Ez dakit nori, noiz, ezta non ere entzun nuen hauxe behin: Patziku Perurena ez zela Leitzako larretik irten. Esaldi honi bigarren zati bat erantsi nahi nioke, ordea: P. Perurenak hitzarekiko sentitzen duen grina eta motibazioa gure egingo bagenu, daukagunari atarramendu gehiago aterako bagenio, beste oilar batek joko liokeela kukurrukua zenbaitetan apoeuskera erdi bihurturik dugun gure hizkuntzari! Leitzako idazlearengan ikatz puxka urre-bihi bihurtzen da eta.
Patziku Perurena luma zaina baita.
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo
Haragizko erreformak
Mari Luz Esteban
Mikel Asurmendi
Eusqueraren Berri onac
Agustin Kardaberaz
Gorka Bereziartua Mitxelena
Juana
Jon Artano Izeta
Mikel Asurmendi
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Jon Jimenez
Simulakro bat
Leire Ugadi
Maddi Galdos Areta
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Ibon Egaña
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Paloma Rodriguez-Miñambres