« Fantasia gratuitoa ez | Nora itzuli? »
Euskarak sorgindutako numeroak / Patziku Perurena / Gipuzkoa Donostia Kutxa, 1993
Liluraren bindikapena Amaia Iturbide / Euskaldunon Egunkaria, 1996-02-24
Dagoeneko hamaikatxo lan igorri dizkigu Patziku Perurenak, hamaikatxo ohar bizi eta zipristin bitxi, ikusminaren eta jakinminaren erreinutik, hala poesia-irudietan nola pentsamendu-aleetan.
Horietako bat dokumentazio eta datu-bilketa eskergaz josiriko Euskarak sorgindutako numeroak (Gipuzkoa Donostia Kutxa, 1993) dugu, bururen buru eta ez atalka irakurtzea merezi duen saioa. Mundu honetan ezin daiteke guztia zientzia eta arrazoiaren laukira mugatu, irudimenaren eta bapateko sentiminaren zelairik ere badago, eta liburu jolasgarri eta jakingarri hau bigarren ikuspegi honetatik irakurri behar da. Bertan, egileak zenbaki gizenez momolotutako gizarte moderno eta berdinkeriaren morroi omen den honetatik numeroaren xarma eta gatz sorgindua erreskatazten du, zenbaki zozoaren aurka zenbaki nortasun berexikoa jaso eta dantzan jarriz: zenbakia eta errima, zenbakia eta irudia, hitz-jokoak, sorgin-hizkera… anekdotaz lepo, adibideak ehun eta berealdikoak, zenbait istorio-mistorio, pipitakiak ezin konta ahalekoak, eta epilogoa Joseba Sarrionandiari eskeinia.
Egileak ez du zenbakiari probetxu alkimikorik atera arteko pausaldirik, torika eta hartzaka, inguru-minguruka ibiliz ahur bete zenbakiz. Noraino desira, haraino iritsia da, zenbakiari buruzko beste kulturetako uste eta sinismenak etxekotuz. Esku artekoa apreziatzen eta baloratzen duenak bestek ez daki daukanaz gozatzen. Eta iritziei begira, odol beroko gezi pozointsuak jaurtikiko ditu arrazoi umotutik baino zirt edo zarteko intuiziotik gehiago duen saiakera honetan barrena.
Ezin ahantz ditzakegu, bestalde, Koldo Izagirrek Euskal Lokuzioak esaera-bilduma hartan bezala P. Perurenak, zenbakia dela eta, lerrokatzen dizkigun esamoldeak, hitzaren betegintzarre.
Nahiz eta sarritxutan ez nagoen guztiz ados idazle nafartar honekin (Mirandezale eta Nietzschezaleegia eta jarreran herrizale amorratua, aukeran), badago berarengan miresten dudan alderik: hitzarekiko sentimina (sentiberatasuna baino sartuagoa), hitza bizi baitu eta grinaz marruskatzen, txakurrak hezurra nola. Hor dabil lurrean ihalozka, harik eta lurretik suzko erroa, hots, hitz zirraragarria erauzi arte. Patziku Perurenaren hitza hitz biologikoa baita.
Ez dakit nori, noiz, ezta non ere entzun nuen hauxe behin: Patziku Perurena ez zela Leitzako larretik irten. Esaldi honi bigarren zati bat erantsi nahi nioke, ordea: P. Perurenak hitzarekiko sentitzen duen grina eta motibazioa gure egingo bagenu, daukagunari atarramendu gehiago aterako bagenio, beste oilar batek joko liokeela kukurrukua zenbaitetan apoeuskera erdi bihurturik dugun gure hizkuntzari! Leitzako idazlearengan ikatz puxka urre-bihi bihurtzen da eta.
Patziku Perurena luma zaina baita.
Baden verboten
Iker Aranberri
Asier Urkiza
Diesel
Bertol Arrieta
Nagore Fernandez
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Jon Jimenez
Basokoa
Izaskun Gracia Quintana
Joxe Aldasoro
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres