« Fantasia gratuitoa ez | Nora itzuli? »
Katebegi galdua / Jon Alonso / Susa, 1995
Apustu gogorra Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1996-02-24
Durangoko Azokan aurkeztu ziren liburuen artean Katebegi galdua Jon Alonsoren elaberria gailentzen da, ene uste apalean. Argi utzi nahi dut, hasiera-hasieratik, han argitaratu ziren liburu guztiak, literaturaren arlokoak, ez ditudala irakurri, horraitio.
Jon Alonsok Nafarroako Parlamentuan egiten du lan, itzultzaile, normalean euskarara itzultzen duelarik, alderantzizkoa inon egiten bada Zeruan izan behar baita hori. Bada, erdaldun batek baino gehiagok liburu honen edukiaren berri jakingo balu, berehala espainieraz eman liezaioten eskatuko luke, zalantzarik gabe, ziri sorta planta sartu baitu, han hemenka, idazle nafarrak, Foru Lurraldean diren handi-mandiei eta ustezko euli intelektualei sortako zorrotzenak jaurtirik.
Katebegi galdua thriller historiko-politikoa dela esango nuke nik, definizioek ezertarako balio dutela uste izango banu. Iruzkin honen balizko irakurlea liburuaren irakurle egin alde ematen dut, aldiz, esan behar delarik thriller hoberenetan bezala gertatzen dela hemen ere, esan nahi baita, aurrera egin ahala emozioa eta jakinmina ere gorantz datozkigula.
Aspaldion hainbat sariketatan garaile izan dugun idazle nafar honek inoizkoren batean ia denok amestu dugun liburua —gure iraganaz argitasun berria emango ligukeen horixe, eta hugonote batek idatzia!— jarri du bere arkitektura lan honen giltzarri. Liburu hori berori da “katebegi galdua” eleberri honetako.benetako protagonista. Bitxikeria horren inguruan dantzan sartuko dira gure eguneroko bizimoduan diren beste protagonistak, hau da, poliziak, politikariak, kazetariak eta, azkenik, baina ez azkenak direlako, fraideak eurak ere.
Liburu hau ironiaz leunduriko amorruz idatzia da. Ironia horrek ahaztezina den pertsonaia bat sortu du, nire ustez antologikoa dena: Egozkue. Besterik izan ez balu ere, Egozkue hori agertzen deneko atalengatik irakurtzekoa izan zatekeen liburua. Besterik ere bada, ostera. Egozkue alde batera utzita, beste pasarte antologikorik ere bada liburuan, hala nola, “cuando despertó, el dinosaurio todavía estaba allí” perpausaren itzulpenari eskaintzen diona. Guztiarekin ere, hoberena Nafarroan ustelkeria sozio-politikoaren gorotzak hartu duen tamainaz egiten duen alegia da. Liburu hau, alde horretatik beste askotatik legez, ausarta da. Eta ausardia dela eta, nobelagintzan.azken urteotan luzaturiko apustu gogorrenetako bi Nafarroatik etorri dira; Aingeru Epalzaren Ur uherrak izan zen lehena eta Katebegi galdua dugu bigarrena.
Nire hipotesia da, behin behinekoa, Nafarroako euskaldunak gu baino libreagoak direla, balizko errota gutxiagotako irinezko opil gutxiago jaten dutelako.
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Maddi Galdos Areta
Mundu zitalaren kontra
Lizar Begoña
Asier Urkiza
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Nagore Fernandez
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera