« Fantasia gratuitoa ez | Nora itzuli? »
Katebegi galdua / Jon Alonso / Susa, 1995
Apustu gogorra Edorta Jimenez / Euskaldunon Egunkaria, 1996-02-24
Durangoko Azokan aurkeztu ziren liburuen artean Katebegi galdua Jon Alonsoren elaberria gailentzen da, ene uste apalean. Argi utzi nahi dut, hasiera-hasieratik, han argitaratu ziren liburu guztiak, literaturaren arlokoak, ez ditudala irakurri, horraitio.
Jon Alonsok Nafarroako Parlamentuan egiten du lan, itzultzaile, normalean euskarara itzultzen duelarik, alderantzizkoa inon egiten bada Zeruan izan behar baita hori. Bada, erdaldun batek baino gehiagok liburu honen edukiaren berri jakingo balu, berehala espainieraz eman liezaioten eskatuko luke, zalantzarik gabe, ziri sorta planta sartu baitu, han hemenka, idazle nafarrak, Foru Lurraldean diren handi-mandiei eta ustezko euli intelektualei sortako zorrotzenak jaurtirik.
Katebegi galdua thriller historiko-politikoa dela esango nuke nik, definizioek ezertarako balio dutela uste izango banu. Iruzkin honen balizko irakurlea liburuaren irakurle egin alde ematen dut, aldiz, esan behar delarik thriller hoberenetan bezala gertatzen dela hemen ere, esan nahi baita, aurrera egin ahala emozioa eta jakinmina ere gorantz datozkigula.
Aspaldion hainbat sariketatan garaile izan dugun idazle nafar honek inoizkoren batean ia denok amestu dugun liburua —gure iraganaz argitasun berria emango ligukeen horixe, eta hugonote batek idatzia!— jarri du bere arkitektura lan honen giltzarri. Liburu hori berori da “katebegi galdua” eleberri honetako.benetako protagonista. Bitxikeria horren inguruan dantzan sartuko dira gure eguneroko bizimoduan diren beste protagonistak, hau da, poliziak, politikariak, kazetariak eta, azkenik, baina ez azkenak direlako, fraideak eurak ere.
Liburu hau ironiaz leunduriko amorruz idatzia da. Ironia horrek ahaztezina den pertsonaia bat sortu du, nire ustez antologikoa dena: Egozkue. Besterik izan ez balu ere, Egozkue hori agertzen deneko atalengatik irakurtzekoa izan zatekeen liburua. Besterik ere bada, ostera. Egozkue alde batera utzita, beste pasarte antologikorik ere bada liburuan, hala nola, “cuando despertó, el dinosaurio todavía estaba allí” perpausaren itzulpenari eskaintzen diona. Guztiarekin ere, hoberena Nafarroan ustelkeria sozio-politikoaren gorotzak hartu duen tamainaz egiten duen alegia da. Liburu hau, alde horretatik beste askotatik legez, ausarta da. Eta ausardia dela eta, nobelagintzan.azken urteotan luzaturiko apustu gogorrenetako bi Nafarroatik etorri dira; Aingeru Epalzaren Ur uherrak izan zen lehena eta Katebegi galdua dugu bigarrena.
Nire hipotesia da, behin behinekoa, Nafarroako euskaldunak gu baino libreagoak direla, balizko errota gutxiagotako irinezko opil gutxiago jaten dutelako.
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Joxe Aldasoro
Lanbroa
Pello Lizarralde
Mikel Asurmendi
Sorginak, emaginak eta erizainak
Barbara Ehrenreich / Deirdre English
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Mikel Asurmendi
Gerezi-denbora
Montserrat Roig
Amaia Alvarez Uria
Presbiziak lagundu omen digu
Edu Zelaieta
Mikel Asurmendi
Itsaso amniotikoa
Oihane Jaka
Aitor Francos
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Jon Jimenez
Itzulpena-Traducción
Angel Erro
Asier Urkiza
Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark
Nagore Fernandez
Fiesta: Eguzkia jaikitzen da
Ernest Hemingway
Aritz Galarraga
Biharraren hegietan
Maddi Sarasua Laskarai
Maddi Galdos Areta
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Aiora Sampedro
Aingeruak eta neskameak
June Fernandez
Ibon Egaña