kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Kutsidazu bidea, Ixabel / Joxean Sagastizabal / Alberdania, 1994

Barre-algaraka Juan Luis Zabala / Euskaldunon Egunkaria, 1994-05-22

Barre egiteko modurik onena nork bere buruari barre egitea omen da, eta horixe bera pentsatuko zuen seguru asko liburu honi ekitean Joxean Sagastizabalek. Berak bizi izandako antzeko esperientziak oinarritzat harturik, bere alter ego izatetik oso urruti ibili behar ez duen Juanma antiheroi kalekumeak alfabetatze aldera Harrialde (Hernialde) herrixka erruralean bizi izandako abentura eta desbenturak kontatu dizkigu, aitaren batean eta batere nekerik gabe irakurtzen den eleberri arin eta barregarri honetan.

Barregarria diot, baina ez, noski, erridikulua delako, barre eragiten duelako baizik, gure literaturako lan askori ez dagokion ezaugarria, alajaina! Euskal literaturan oraindik oso gutxi landu den umore mota da, gainera, Sagastizabalek eleberri honetan aportatu duena. Kontaketa baserri giroan kokatua dagoen arren, kontalariaren ikuspuntua guztiz urbanoa da, eta Sagastizabalen umorea ere halakoxea dela esan daiteke, han da, baserri giroko euskal umore klasiko eta ezagun horrekin zerikusirik gabeko umorea, umore, nolabait esatearren, homologatuagoa, europarragoa… (nahiz eta asko izan egilearen adinetik gertu antzean gauden hegoaldetarrok baino ulertuko ez ditugun kontu barregarriak); besteak beste —eta aldeak alde—, Andoni Egaña, Arantxa Iturbe eta Juan Mari Elexpuru bezalako hainbat idazlek —edota Mikel Elortza bezalako hainbat kazetarik— landu izan dutenaren edota lantzen ari direnaren parekoa beharbada. Euskara hiritartu den neurrian sortutako umore berria da hau, eta irudipena dut umore mota honen aurrean, tradizio faltaren ondorioz edo, euskal irakurleok umoreak eskatzen duen berezkotasun eta bat-batekotasunez erreakzionatzeko ohitura hartu beharrean ote gauden oraindik.

Baina tradizioaren laguntzaz edo gabe, kontua da liburu honetan, eleberriaren kontaketa erritmo egokiz eta esku onez eramateaz gain, Joxean Sagastizabalek —bertsolaritzan ohizkoa den hitza erabiliz— funtzionatu egiten duen umorea lortu duela, hau da, irakurleak —bai nik behintzat— algaraka egiten duela barre tarteka, begiak orri gainetik kenduta. Goi asmo handirik gabeko liburu apala izan arren, oso gutxik lortzen dueena lortu duela aitortu beharrean gara beraz; badu meriturik, narrazio erotikoetan ere aintzindari izan genuen honek.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak