kritiken hemeroteka

8.448 kritika

« | »

Ilunbeen bihotzean / Joseph Conrad (Iñaki Ibañez) / Ibaizabal, 1991

Gizonezkoen emetasuna agerian Laura Mintegi / Euskaldunon Egunkaria, 1991-12-14

Joseph Conrad subjetititatearen idazlea dugu. Bere liburuak gazte literaturaren atalera txokoratu badira ere, literaturgintzaren maisu lanak ditugu sujetoaren baloreak adierazteko unean: angustia, supernia, kuraia eta justizia ondo baino hobeto agertzen dira marrazturik bere liburuetan. Sujetoak superniaren presentzia sentitzen du (“Lord Jim”) edo angustiaren zartada (“The Rover” eta “The Arrow of Gold”) Conrad-en pertsonaiak gizaki tormentatuak dira, ezbeharren jabe, gertakizun handien elementu ahula, eta, hala ere, ahots propioa altxatzeko ahalmen eta kemen nahikoa biltzen dute, anonimato anodinoan hondoratu ordez.

Joseph Conrad ere halakoxea izan zen bere bizitzan zehar. Urte luzeez itsaso guztiak zeharkatu ondoren, lehorreratu eginz en azkenean, eta idazteari eman zion jo eta su. Itsasoetan ikusitako gizakien barne izaera ulertezin eta ustegabekoa hartu zuen gai nagusitzat bere liburuetan, eta halaxe azaldu zuen ere “Kronika Pertsonala” izenburuaz idatzi zuen liburuan: “Gizakien portaera epaitzerakoan azalezinezkoa den horri egin behar diogu lekua, areago bizi garenmunduan, non azalpen bakarra ere behin betikoa ez den”.

Gizakiarengan konfidantza osoa zuen, edozein gizaki sujeto izan daitekeelako sinesmena baitz zuen. “Barne ahotsa azkeneraino izan daiteke fidela, estalirik eta ezkutaturik badago ere”.

Eta ezuste horrek, hau da, edozein unetan erabakitasuna atera ahal izate horrek ematen dio konfidantza eta itxaropena, aurretik gertatuko ez delako itxura hartzen badiogu ere.

Kritikari batek ziotson legez, “idazle askok letren azpian ezkutatzen dute beraien eritzi eta kemen pertsonal eza, eta ez diote sakonean dagoena ulertzeari ekin nahi ziaten. Jarrera horrekin, jakina, subjetibitateari uko egiten diote, eta horrekin batera penitentzia: asubjetiboak dira: egon badaude, baina ez dira, izan. Conrad-ek, ordea, espreski errefusatzen du objetibitatea, eta eritzia emateko orduan ez du ez oztopo ezta arazorik ere ez.”

Joseph Conrad-ek, oro har, gizakiarengan dagoen sustantiboa azalarazten du, adjetiboaren gainetik. Muinera jotzen du, agerian jartzen ditu sujetoaren handitasun eta miseria, sujetoa azken finean.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Amaia Alvarez Uria

Arrabioen gerra
Karel Capek

Jon Jimenez

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Asier Urkiza

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Nagore Fernandez

Negu batez Mallorcan
George Sand

Aritz Galarraga

Trilogia
Jon Fosse

Hasier Rekondo

Ele eta hitz. Ahoz eta idatziz
Jose Angel Irigaray

Mikel Asurmendi

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Epilogorik gabe
Elena Sanchez

Aitor Francos

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak