« Komiki kutrea | Gogoa desertuan, bihotza Iratin »

Irriaren giltza / Bertsularien Lagunak Elkartea / Donostiako Kutxa, 1991

Ahanzturaren kontrako liburua Joxe Beristain / Euskaldunon Egunkaria, 1991-10-19

Bertsolariei merezi duten ohorea ematen hasiak gaudela dirudi. Eta poztekoa da hori benetan. Ahetzeko Mattin bertsolari handia hil zela hamar urte zirenean, ez zen eguna debaldetan pasa eta omenaldi hunkigarria eskaini zioten Ahetzen bertan Euskal Herriko bertsolari eta bertsozaleek.

Baina omenaldia antolatzeaz gain, beste lan bat ere egin du oraingo honetan Bertsularien Lagunak elkarteak, eskergaitza benetan, eta aintzakotzat hartzekoa: “Irriaren giltza” liburuaren apailketa eta argitalpena. Edozein bertsozaleren liburutegiko apaletan ezinbestekoa, dudarik gabe.

Umorerako eta zirirako bertsolari aparta, eskola zaharreko bertsolarien artean oso estimatua, Mattin ahaztu behar ez den bertsolaria da. Xalbador zenaren lirikotasunaren aurrean, Mattinek umore biziaren eredua eskaini zigun bere garaian entzule izan gintuen bertsozaleoi. Horixe zuen “bere armarik hoberena”, Xalbador berak aitortzen zuenez.

Liburuaren hasieran, Mixel Lekuonaren hitzaurre baten ondoren, Maji Treku —Mattin zenaren alarguntsa—, Piarres Lafitte, Juan Mari Lekuona, Jean Haritschelhar, Joxe Mari Áranalde, Joxe Mari Iriondo, Emile Larre, Alfonso Irigoien, Joanito Dorronsoro eta Mixel Itzainaren lekukotasunak eta iritziak irakur daitezke, mirespen eta goraipamenezkoak guztiak, noski, Mattinek besterik ez bait zuen merezi.

Oso argigarria iruditu zait niri Joanito Dorronsorok bere idazlantxoan egiten duen aipamen hau: “Ifarraldeko doinuak kantutegietan solfeoz idatzirik daudenez, askotan alde honetakoak baino zehatzagoak eta finkatuagoak baldin badira ere, ez pentsa Mattin haien konpasera makurtuko zenik eta melodiaren menpe ibiliko zenik, ez horixe; bere bertsogintzari zegokion eran baliatuko zen doinuaz, ongi zetozkion bidexigor guztiak hartuz”. Mattinen lagun estu eta min izandako gure Lazkao Txikik ere ez al du beste hainbeste egiten?

Ondoren, Mattinek Euskal Herriko toki ezberdinetan kantatutako bertsoen aukera bat dator, ederki apailatua eta balio handikoa, edozein bertsozalerentzat gozamenerako iturri. Beharrezkoa zen, bai, horrelako bilketa lan bat, ahanzturaren hortz zorrotzei txiri egiteko. Egina dago, eta bejondeiela egileei! Portatu zarete!