kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Atoiuntzia / Edorta Jimenez / Susa, 1990

Uranditan nabigatuz Karlos Linazasoro / Euskaldunon Egunkaria, 1990-12-15

Ipuin bilduma honek, Edorta Jimenezen lehenak, kresala dario alde guztietatik, eta bere orrialdeetako tirainak eraman egiten du irakurlea —edo ekarri— bidai noragabetuan, ezpondetara batzutan, hodeiertzera bestetan; eta atoiuntziak ere, hain erraldoia izanik eta guzti, ezin izango ditu gure begiak izgora nahiz izbeheren gar gazietatik libratu.

Hamar ipuinotan zehar bidaiatzeko gonbitea luzatzen zaigu, edo hobe esanda, nabigatzekoa. Eta nabigazio horrek, nahiz atoiuntziz, nahiz belauntziz, nahiz Yeregi motorraz bultzaturik, ez du, askotan, helmugarik izango; eta halakorik duenean, portu okerreko helmuga izango du. Helmuga bera da, ordea, gutxienekoa; bidaiak berak du hemen —literatura den orotan bezalatsu— garrantzia. Baina itsasoak —ikusle anitzen begiraden arabera— mila kolore izan ditzake eta beste hainbeste usain eta ñabardura, eta egileak kasu honetan aukera zezakeen itsasorik zakar eta beltzenetarikoa aukeratu du; eta hala, itsasoa bigarren plano urrun xamar batean utziz, luma dotorez ehundu duen amaraunean, gure gizartea zipriztintzen duten arazoek (droga, prostituzioa, alkoholismoa, politikak…) leku pribilejiatua daukate.

Halaz ere, itsasoak, bere zabaltasunean, bidaia mota asko egiteko aukera eskaintzen du, eta egileak, ahots propio, nahastezin horren bitartez, jakin du horren berri, eta dotore baliatu da paradaz. Badirudi, ordea, edo niri behintzat halaxe iruditu zait, ixtori guztiak irakurlearengandik hurbilegi daudela, errealistegiak direla ipuinok, ez duela idazleak —propio, akaso— gaiak eskainzten duen fikzio zabal hori profitatzen jakin beste unibertso urrunago —erromantikoago?— bat sortzeko. Aipamen berezia merezi du, dudarik ez, Edortaren estiloak, erabiltzen duen euskara batu-bizkaitar jori eta bitxiak; hizkera horrek, nire ustez, gainditu egiten baitu ipuinon bidaiatzeko zioa bera ere.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak