kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Atoiuntzia / Edorta Jimenez / Susa, 1990

Uranditan nabigatuz Karlos Linazasoro / Euskaldunon Egunkaria, 1990-12-15

Ipuin bilduma honek, Edorta Jimenezen lehenak, kresala dario alde guztietatik, eta bere orrialdeetako tirainak eraman egiten du irakurlea —edo ekarri— bidai noragabetuan, ezpondetara batzutan, hodeiertzera bestetan; eta atoiuntziak ere, hain erraldoia izanik eta guzti, ezin izango ditu gure begiak izgora nahiz izbeheren gar gazietatik libratu.

Hamar ipuinotan zehar bidaiatzeko gonbitea luzatzen zaigu, edo hobe esanda, nabigatzekoa. Eta nabigazio horrek, nahiz atoiuntziz, nahiz belauntziz, nahiz Yeregi motorraz bultzaturik, ez du, askotan, helmugarik izango; eta halakorik duenean, portu okerreko helmuga izango du. Helmuga bera da, ordea, gutxienekoa; bidaiak berak du hemen —literatura den orotan bezalatsu— garrantzia. Baina itsasoak —ikusle anitzen begiraden arabera— mila kolore izan ditzake eta beste hainbeste usain eta ñabardura, eta egileak kasu honetan aukera zezakeen itsasorik zakar eta beltzenetarikoa aukeratu du; eta hala, itsasoa bigarren plano urrun xamar batean utziz, luma dotorez ehundu duen amaraunean, gure gizartea zipriztintzen duten arazoek (droga, prostituzioa, alkoholismoa, politikak…) leku pribilejiatua daukate.

Halaz ere, itsasoak, bere zabaltasunean, bidaia mota asko egiteko aukera eskaintzen du, eta egileak, ahots propio, nahastezin horren bitartez, jakin du horren berri, eta dotore baliatu da paradaz. Badirudi, ordea, edo niri behintzat halaxe iruditu zait, ixtori guztiak irakurlearengandik hurbilegi daudela, errealistegiak direla ipuinok, ez duela idazleak —propio, akaso— gaiak eskainzten duen fikzio zabal hori profitatzen jakin beste unibertso urrunago —erromantikoago?— bat sortzeko. Aipamen berezia merezi du, dudarik ez, Edortaren estiloak, erabiltzen duen euskara batu-bizkaitar jori eta bitxiak; hizkera horrek, nire ustez, gainditu egiten baitu ipuinon bidaiatzeko zioa bera ere.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak