« Maitasunagatik | Sakanerritik »
Katiluaren ipurdia / Martin Etxeberria Garro / Alberdania, 1999
Poesiaren adikzioa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2000-02-26
Behin baino gehiagotan irakurri behar izan dut liburu hau, zerbaiten zantzua hartu ahal izateko. Ohiturik gaude, ohiturik nago, poesia sakona irakurtzera eta bat-batean Martin Etxeberriaren liburuarekin egiten dugu, egiten dut topo. Ez da sakona, itxuraz behintzat, hori baiezta dezaket; ez du, behintzat, gaurko poesia liburuek duten sakontasun estaetiko eta metafisiko hori. Ez dakit ona edo txarra ote den; niri tonua gustatu zait, itxurazko arintasun hori esan nahi dut, adierazteko moduak ez dirudi benazko; azalekoa izan nahi du, baina, askotan, ez da azaleko.
Esaterako, oso gustatu zaizkit Martin Etxeberriaren konparazioak, oso xumeak baitira, eguneroko elementuek edo gauzek (sukaldekoak dira batik bat) osatuak, baina beste testuinguruan erabiliak, eta surrealista samarrak gertatzen dira horregatik. Surrealismoa ere ez da pisua, jostaria baizik. “Baratxuri errez/ betetako/ zorro bat da/ orain/ nire bihotza”. Halako esaldiek raman egiten dute irakurlea, euskaraz ohikoa ez den tokira, irudimenarenera, hain zuzen.
Poema polit askoak daude: “Zigarroak bezala erretzen zaizkit begiak/ eta eztarria lehortzen zait: / tristurak ere adikzioa sortzen du”. Halakoxea da liburuaren tonua, lagun girokoa, irakurlearen konplizidadea bilatzen duena. Batzuetan, ez dira poemak horren borobilak ateratzen, eta surrealismoa jostaria galdu egiten da inozokerietan. “Arrozezko paperez eginda dago/ neskatila hori”.
Topiko gutxi ditu liburuak baina tabernako irudi asko ikusten dut nik bertan, gazteek tabernak eta tabernek gazteak beharko balituzte bezala nor zer den edo zer nor den jakiteko. Ez da egia, ordea (ongi frogaturik dago) tabernazuloetan orduak sartzeagatik, Bukowsyk bezala idazten amaitzen denik.
Izena eta izana
Jon Gerediaga
Asier Urkiza
Amok
Stefan Zweig
Nagore Fernandez
Auzo madarikatua
Felix Urabayen
Jon Jimenez
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Amaia Alvarez Uria
Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga
Joxe Aldasoro
Bisita
Mikel Pagadi
Mikel Asurmendi
Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell
Asier Urkiza
Eresia
Goiatz Labandibar
Nagore Fernandez
Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren
Mikel Asurmendi
Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain
Jon Jimenez
Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide
Paloma Rodriguez-Miñambres
Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga
Mikel Asurmendi