« Jolaserako gonbitea | Euskara, aberria eta beste… »

Ai, ama! / Arantxa Iturbe / Alberdania, 1999

Topikoen aurka Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1999-12-11

Saiakeratzat jo daitekeen arren (oso zaila baita liburuaren generoa zehazten), nobela gisa ere hartuta, lasai asko geratuko ginatekeen, inongo arazo kontzeptualik gabe. Saiakera esan dut, izan ere “Zerberri” sail berezia, irakurtzeko ohitura haundirik ez duen jendeari, —teorian behintzat— zuzendua, saiakera arloan sar daitezkeen liburuz osaturik dago. Hala ere, Arantxa Iturberen aiama hau, saiakera baino gehiago da nire iritziz, Alberdania barruko literatur sail peto-petoan sartzea merezi lukeena. Azken finean, nobela bat balitz bezala irakurtzen da, edo irakur daiteke.

Liburua eskuan hartuta, irakurleak lehendabizi ikusiko duena Antton Olariagaren marrazkia izango da, eta bertan amatasunaren ezaugarri den sabel hanpatua eta (sabelaren barruan) haur bat. Amatasuna esan dut eta nago hitzekin jolasten ari garela, amatasun guztiak ez baitira berdinak eta ama guztientzat baliokide, eta batzuentzat pozkariozko aintzira dena, beste batzuentzat min-iturri.

Arantxa Iturbek bere esperientzia hartzen du oinarritzat (ama da, izan ere) eta amatasunaren aldeko halako apologia goxoantza eta enpalagosoa egin beharrean (egin zezakeena, bestalde, Arantxa Iturberen aurretik izan diren ama askok eta askok halaxe egin baitute), amatasunaren zera hori ifrentzura zabaldu eta aztertzera jarri da, azpildurak agerian utzi nahian.

Ez da, beraz, liburu gozoa, ezta gozagaitza ere, gazi-mingotsa ere bai zati batzuetan bederen; amatasunaren inguruan dauden topikoak aireratu egiten ditu egileak, eta balizko ispilu baten aurrean barregarri utzi ere bai. Liburua, estiloari eta idazkeari dagokienez, bizia da, elakrrizketa zehatz eta zorrotzen laguntza baitu. Horrekin batera, distantzia hartzen baitu, bada halako begirada ironikoa ama izateak dakartzan abantaila eta desabantaila guztien gainera jaurtitzen dena. Hala ere, ez da irribarre egiteko liburua. Ezta gutxiago ere.

Baina hori irakurlearen aukeretako bat da, izan ere.