susa | literaturaren zubitegia | literatur emailuak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | euskarari ekarriak

« Amodioak, gorrotoak eta beste kontu batzuk | Historia, mitoak eta ikastetxeak »

Agirre zaharraren kartzelaldi berriak / Koldo Izagirre / Elkarlanean, 1999

Errealitatea eta magia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1999-10-23

Sekulakoa egin zuen Koldo Izagirrek Agirre’tar Nikola, miliziano zaharra, ezizenez “Metxa”, asmatu zuenean. Hasieran gazteek-eta irakurtzeko egin bazuen ere, jakina denez gazteek irakurtzen dutena helduek ere irakur dezaketela, eta alderantziz ez beti, gazteentzako jakiak ere helduentzakoak ere baitira, eta alderantziz ez beti, hala, Agirre’tar Nikola, miliziano zaharra, “Metxa” ezizenez, misiolari sartu da. Misiolari hitza esan dut, zalantza askoren ondoren esan ere, ez baita guk ezagutzen ditugun misiolari horien antzekoa, ez baita hemendik Afrikara edo Ameriketara joanik, hango biztanleei eliza txit katolikoaren egiarekin batera, askatasunaren teologia edo beste zernahi irakasten diharduten gizon-emakum miresgarri horien antzekoa. Ez, Agirre’tar Nikolari ez zaio besterik bururatu, kartzelaz kartzela ibiltzea baino.

Zer irakasten die, ordea, miliziano zaharrak presondegietan daudenei? Egia erakusten ote die? Zein egia? Ez, Agirre’tar Nikola ez da dogmatikoa, ez du sinesten egia bakarra denik mundu triste honetan. Egiaz haratago baitago, magiaren lurraldean kasik. Miliziano zaharrak askatasunaren ideia darama berekin, giza duintasunarena, eta hori irakatsi nahi die preso diren guztiei.

Nobela kubatar honetan (kubatarra da nire irudiko, izan ere, hizkuntza bera barroko samarra baita, eta erralitatea adierazteko erralitateaz beste egiten baitu, ez dakit nola esan), hizkuntza ederra erabili du Koldo Izagirrek. Batzuetan samur, besteetan garratz, euskara hori berez doa, kartzelaz kartzela, ziegaz ziega, ilusioaldi eta etsialdiak aurrean hartu eta eramanez.

Nobela polita da, baina Koldo Izagirreren gehienek bezala, mezua du barnean gorderik. Nobela politikoa da, nobela euskalduna, hemengo nobela, euskalduntasunaren eta aberriaren ideia dakarrena.