« Hizkuntza eta kultura | Pentsamenduan aske »
Munduaren neurria - Arestiren ahots biblikoaz / Iñaki Aldekoa / Alberdania, 1998
Arestiren kontraesanak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-10-24
Ez dut ukatuko ugari idatzi denik Arestiri buruz. Nire buruak gezurrik esaen ez badit, beste edozein euskal idazleri buruz baino gehiago. Oraindik ere erreferentzia eta nolabaiteko ikur baita Gabriel Aresti denontzat, euskaldun izan ala ez. Onerako edo txarrerako, aipatu egiten dute. Eta ez da gutxi. Irakurri ere bai, boladaka. Irakurtzearena gorabeherak dituen ekintza baita.
Duela hilabete batzuk kaleratu zuen Inazio Aldekoak Munduaren Neurria izeneko liburu hau. Jatorriz tesi doktorala zen. Beranduago, tesi batek berarekin dauzkan koskak leundu ondoren kaleratu da, hain zuzen. Eta esan behar da Arestizalearentzat ez ezik, poesiazalearentzat ere interesgarria dela saio hau. Esango dut zergatik. Aldekoak darabilen metodua, edo lan egiteko modua, mundu orokorreko lainoetatik lur partikularreko sasietara doana baita. Bada alderantzizko bidea nahiago duenik, partikularretik orokorrera alegia. Bide biek dituzte bakoitzak bere abantailak, eta bere trabak. Orokorretik partikularrera joateko bide hori basaranak inbutu batetik sartzea bezala izan daiteke batzuetan. Tamainakoak soilik ateratzen dira bestaldetik. Baina partikularretik orokorrera joateko horretan, estutik zabalera doan bidea izaki, guk nahi ditugun guztiak sartzen dira.
Arestiren erlijiotasunaz mintzatzen da Aldekoa. Kristautasunaz, hain zuzen. Badakit bat baino gehiago harri eta zur eginda geratuko dela Arestiren kristautasunaz entzun orduko, baina halaxe da. Galdetuko dute : “Baina Aresti ez al zen komunista?” Hori adieraztera dator liburu hau, datu eta aipamen askoren laguntzaz. Aldekoak “ahots kristaua” eta “ahots biblikoa” erabiltzen ditu. Batak zein besteak gure kulturan indar handia izan duen fenomeno baten adierazle dira. Ez baitago mendebaleko izaera ulertzerik “ahots” horiek gabe.
Horretaz gain edo horrekin batera aipagarriak iruditzen zaizkit liburuko beste pare bat atal: “Aresti eta Bilbao” zein “Aitaren Etxea” deitutakoak. Eta Arestiren poemarik ezagunena aipatu dudanez, esan dezadan, bide batez, poema horrek lortu du poema on batek beretzat nahi lukeena: irakurlea bakoitzak bere erara interpretazea. Hori da poeta baten Olinpoa.
Kontra
Ane Zubeldia Magriñá
Irati Majuelo
Denbora galduaren bila / Swann-enetik
Marcel Proust
Aritz Galarraga
Iraileko zazpi egun
Eneko Azedo
Aiora Sampedro
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Mikel Asurmendi
Anatomia bertikalak
Lierni Azkargorta
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Lurrez estali
Ximun Fuchs
Jon Jimenez
Irakurketaren aldeko manifestua
Irene Vallejo
Mikel Asurmendi
Poesia guztia
Safo
Mikel Asurmendi
Josefa, neskame
Alaitz Melgar Agirre
Jon Jimenez
Oihaneko ipuinak
Horacio Quiroga
Jon Jimenez
Reset
Aitziber Etxeberria
Mikel Asurmendi
Baden verboten
Iker Aranberri
Jose Luis Padron
Gizaberetxoak gara
Mikel Urdangarin Irastorza
Jon Jimenez
Iragan atergabea
Julen Belamuno
Hasier Rekondo