« Cano bidaiak | Hiriz hiri »
Gret / Karlos Linazasoro / Kutxa Fundazioa, 1998
Itxaropenik eza Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1998-06-27
Gret izeneko ipuin honekin iaz irabazi zuen Karlos Linazasorok Donostia Hiria Literatur Saria. Idazle bat, Rob (Robert Taylorren omenez), bere herrira itzultzen da berrogei urteren buruan, omenaldi bat egingo baitiote bertan: seme kuttun izendatu eta holako… Bere herrian dagoelarik, behin maite izandako emakume batekin topo egiten du, Gretekin hain zuzen (Greta Garboren omenez noski), eta hari, hain zuzen, bere bizitzako gorabeherak kontatzen dizkio.
Horra hor, laburbilduz, ipuin honen argumentoa. Karlos Linazasorok hasiera-hasieratik ematen digu pertsonaien berri, pertsonaiek halako izenak zergatik dituzten esaten digu, zinemaren eragina, noski, maite zituztelako aipatutako aktore-aktoresak. Baina “itzulerak ez du onik egiten”, pertsonaiak dioen moduan eta esaldi horretan laburbiltzen da pertsonaiak duen sentipena berrogei urteren ondoren bere herrira itzultzean. Ezer ez baita lehen zena, zinemarik ez dago, dena aldatu da, baita pertsonaiak ere. Urteak alferrik joan dira, zentzurik gabe itxuraz. Hori da pertsonaiak maite izandako emakumeari esaten diona. Aitarekin batera, amets (amesgaizto?) baten atzetik xahutu baititu bizi-apurrak. Aitak, amaren heriotzaren errudunaren atzetik ibili baitzen, hura harrapatu asmoz. Ama, Auschwitzen hil baitzen.
Azpi-istorio konplikatu horren gainetik, idazketa sendoa dago. Karlos Linazasorok, idazketa konpultsiboa lortu du honetan. Grafikoki puntu gutxi eta koma asko ditu, pertsonaiaren oroimen-erritmoaren arabera doa ipuina aurrera, atsedenik gabe, pertsonaiak oroimena arnasarekin batera bota nahiko balu bezala. Besteetan bezala, doinu hitsa da oraingoan ere, munduan esperantzarik ez dagoela adierazten digu pertsonaiak hasieratik bertatik. “Ez dut ezer itxaroten, ez dut inor itxaroten”, idatzi zuen behin Gretek eta esaldi hori izan du pertsonaiak urte askotan lagun. Bere herrira itzuli da, nahiz eta jakin horrek ez duela ezer aldatuko.
Bestalde, literatur-ohar asko dago ipuinean: Peter Weissi, Primo Leviri buruzkoak, kontatzen den istoriarekin lotura zuzena dutenak.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez