kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Azkenaz beste / Anjel Lertxundi / Alberdania, 1996

Alderraiak Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-10-12

Poliki irakurtzeko liburua duzue Anjel Lertxundiren hau, besaulki eder eroso batean eseririk ahal dela; begiak letra moldetik kendu gabe bada, hobe. Liburu honetako pertsonaiek nork bere kondena eta zigorra jasan behar dute mundualdi honetan. Kalesa batean nora-hara dabiltzan aita-alabak ditugu batetik; bestaldetik, holandar herratua, zazpi urtez behin kai bera jotzen duena; edo judutar herratua, nahiago baduzue; izan ere, Lertxundiren nobeletan pertsonaiek mozorro bat baino gehiago janzteko ohitura dute, eta irakurlearekin jolasteko ere bai, egia esan behar bada.

Kontua honela adierazita, badirudike Anjel Lertxundi pika hemen eta pika han ibili dela tradizioan, holandar herratuarena eta judutar herratuerana munduan zehar zabaldutako elezaharrak edo istorioak baitira. Idazleak esaten duen bezala “ezin hilez bizi” den jende horri buruzkoak hizkuntza guztietan kontatzen dira. “Ifrentzuak” saileko aurreko liburuan bezala, euskal tradizioa eransten dio mundutar tradizioari, eta sintesi txukuna lortzen saiatzen da.

Baina hor ez da amaitzen dena. Literaturaren barruko literaturatzat jo daiteke liburua, edo hobe esanda, literaturari egindako omenalditxotzat. Liburu bat bihurtzen da nobelaren gai, liburu batek egiten du pertsonaien arteko lotura. Adi dagoenak keinu asko antzemango ditu, oihartzun ugari adituko, gainera: Melvillerenak, Hawthorneren Letra Gorriminarenak, Duvoisin kapitainarenak, Arruerenak, eta orain zehaztu ezin ditudan asko ere bai. Bidaiatzat ere jo daiteke liburu hau, pertsonaiek hiri asko bisitatzen baitituzte (pentsa daiteke hiri bakoitzak beste funtzio bat duela, espazialaz gainera). Hiri bakoitzari liburu bat eta idazle bat dagozkio. Bartzelona, Salem, Boston, Baiona eta Zarautz pausalekuak dira bidaia herratu horretan.

Bidaia on-on guztiak bezala liburu honetakoa oso mantsoa da. Anjel Lertxundiren beste liburuen aldean honetan patxada handia somatu dut. Maisu-lanak dira, esaterako, elkarrizketak eta beraiek girotzeko erabiltzen dituen deskribapenak, oso trazo finez idatziak, xehetasun guztiak kontuan hartuz. Presarik ez balu bezala idatzi du. Behin ere amaitzeko esperantzarik ez balu bezala. Ondo pentsatuta, liburuko pertsonaiek ez dute hiltzeko, giza-emakume guztien azken kaira iristeko, batere itxaropenik.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak