« Hausturak-Ahazturak | Gerla zibila eta euskal literatura »
Auskalo, Luk / Luis Haranburu Altuna / Elkar, 1995
Kontatzen denaren neurriko Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1996-04-13
Bi pertsonaia nagusi aurkezten dizkigu Luis Haranburu Altunak nobela honetan: Luk, batetik, Lukas Mari izen prosaikoaren laburpen efikaza; eta, Xu, bestetik, Jesus Mariren laburpena. Beste pertsonaia gutxi batzuk agertzen badira ere, hala Fani, Luken alaba, Xuren arreba, beraz, nola Ana, Luken maitalea, neska gaztetxoa, “Lolita”ren itzal. Pertsonaia nagusiak ulertzeko osagarriak dira, nolabait esateko.
Luken eta Xuren arteko harremanek erabakitzen dute nobelaren nondik norakoa. Luk, gizon ospetsu, konstruktore famatu, dirudun eta gauza gozo eztien maitale; sibarita, beraz. Xu mutil gaztea da, arduragabea, inoiz ezertarako ganorarik izan ez duena. Bi pertsonaien deskribapena zehatza da, baina gehiago du karikaturatik, errealitatetik baino. Arketipoak baino aregao dira. Pertsonaia deformatuak, El Grecoren koadroetakoak bezala. Komikiaren tankera ematen diote nobelari.
Kontatzen denak alegiaren eta adibidiaren lanbroa du, isil-gordeka mezuak ematen ditu egileak, munduaren bere interpretazioa isurrarazten du. Luk bere bizitza profesionalean irabazle eta handi-ipurdi denak porrota ezagutuko du bere bizitza pribatuan; porrot mingotsa, hain zuzen, bere neurrikoak ez diren lanetan sartzen denean. Luki aspaldi joan zitzaion gaztetasuna. Beste askori bezala neska gazteen maitasunean bilatu nahi du galdutako garaia. Hala ere, gizon adintsuei neska gazteen ametsak kalte egiten die. Neska gazteek, usoak izaki, lehentxeago edo beranduago, ihes egiten baitute. Alabak ere ihes egingo dio, aita konturatu gabe eta arduratu gabe. Semeak ere bere larrutik ikasiko du, gazte izatea ez dela txantxetakoa. Hobe dela ondo bizi, pentsatuko du, iraultzaren ametsetan murgildu baino.
Doinua, esango nuke, ez da ironikoa, komikoa baizik. Baina ez komikotasun sarkor, sakon lodi horietakoa. Axalekoa, baizik, Aitaren eta semearen arteko kontrapuntua isurian doa testuan, baina ez digu balio gaur egungo bi belaunaldien arteko borroka ezagutzeko. Aitaren autokonplazenzia handiegia da, haren utzikeria ere bai. Dena dela, ez dut uste aita-semeen arteko konfliktoa bere gordinean agertzea zenik idazlearen asmoa.
Beste alorrean, liburuak ez du inongo zailtasunik planteatzen irakurtzeko orduan. Estiloa arina da, arinegia apika. Dotorea ez bada ere, funtzionala da, kontatzen denaren neurrikoa.
Ulu egiteko bolondres bila
Harkaitz Cano
Mikel Asurmendi
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Irati Majuelo
Transgresioa irakasgai
Bell Hooks
Bestiak Liburutegia
Manttalingo alaba
Mikel Etxaburu
Paloma Rodriguez-Miñambres
Airemortuak
Gorka Salces Alcalde
Asier Urkiza
Haragizko mamuak
Karmele Mitxelena
Nagore Fernandez
Zoriontasunaren defentsan
Epikuro
Aritz Galarraga
Zeru-lurren liburua
Jon Gerediaga
Aitor Francos
Ez naiz ondo akordatzen
Karlos Linazasoro
Sara Cabrera
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Sara Cabrera
Ura ez baita beti gardena
Xabi Lasa
Irati Majuelo
Gaueko azken expressoa
Eneko Aizpurua
Ibon Egaña
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Aiora Sampedro
Gizadiaren oren gorenak
Stefan Zweig
Jon Jimenez