kritiken hemeroteka

8.508 kritika

« | »

Hautsaren kronika / Inazio Mujika Iraola / Alberdania, 1994

Tradizioa zaharberrituz Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-10-15

1988ko urtea izango zen Inazio Mujika Iraola egunkari honetako euskarazko gehigarrian argitara ematen hasi zela, “Hautsaren Kronika” izenburupean, istorio fantastikoen sorta bat, kuriosoak eta txukun idatzitakoak, garai hartako esan nahi dut alegia. Urteak azkar joan dira ordutik hona, eta Inazio Mujika Iraolak jira handia eman dio bere bizitzari, baina txukundadea, hala esango nuke nik, izan da, eta oraindik ere da, haren ezaugarririk nagusiena. Ez du gehiegi idatzi, eta penagarria da alde batetik, Iraola jaunak, fakultate ezinobeak baititu literaturarako: sena, iruditeria, gustu ona, sentsibilitatea, grina; baina bestetik, aukera eman dio horrek heldutasun ez artifizial batera iristeko eta horrekin batera, bere estiloan, sakontasuna lortzeko.

Esana dut lehenagotik, liburu honetara bildu diren ipuinak fantastiko samarrak direla. Legendak eta elezaharrak dituzte oinarri-oinarrian, erromantikorik gehienei gustatzen zitzaien modura, hala Becquerri, nola beren izenaz oroitzen ez naizen beste batzuei. Iraola jaunak, ordea, alde bat uzten du tradizio guzti hori eta lasai bere-berea dena sortzen du. Noski, Borgesen ondoren oso zaila da literatura klase bat idazterakoan, hura ez balego bezala aritzea beti. Esan nahi dut bere tradizioa asmatzen duela eta tradizio hori bidaialagun, barneratzen dela literatur mundu gezurrezkoan. Tradizio hori idatzizkoa da, ahozkoa bainoago. Belarri onak izango ditu idazleak (euskaldun hitza mereziko lukeen edozeinek bezala), baina hobeak eta erneagoak, alajaina, ikusteko eta irakurzteko dituen bi begiak. Ez alferrik du Inazio Mujikak liburujale sona ondo merezitatutakoa; hori ere bai.

Ipuin edo hauetan, irakurleak zeudenik ere ez zekizkien berriak jakingo ditu. Batzuk nahikoa ezagunak, baina haren interpretazioaren ondoren, beste zentzua eta itxura hartuko dutenak. Hala Zipiriyoko izugarriaren istorioa, izan ere, Zipiriyo izen hori, egon daitekeen politenetakoa baitugu. Zipiriyo!

Guzti hori prosa eder batez lagundurik, prosa zehatz, elegante eta askotan jolastari baten konpainian. Txukuna, noski, Inazio Mujikari gustatzen zaion modura.

Azken kritikak

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Hezur berriak
Ane Labaka Mayoz

Maddi Galdos Areta

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Aiora Sampedro

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Mikel Asurmendi

Baden verboten
Iker Aranberri

Asier Urkiza

Diesel
Bertol Arrieta

Nagore Fernandez

Maitasuna eta dirua, sexua eta heriotza
Mckenzie Wark

Jon Jimenez

Basokoa
Izaskun Gracia Quintana

Joxe Aldasoro

Turismo hutsala
Fito Rodriguez

Mikel Asurmendi

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak