« Lekukotasun zuzen eta egokia | Urdinera ihes »
Hautsaren kronika / Inazio Mujika Iraola / Alberdania, 1994
Tradizioa zaharberrituz Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-10-15
1988ko urtea izango zen Inazio Mujika Iraola egunkari honetako euskarazko gehigarrian argitara ematen hasi zela, “Hautsaren Kronika” izenburupean, istorio fantastikoen sorta bat, kuriosoak eta txukun idatzitakoak, garai hartako esan nahi dut alegia. Urteak azkar joan dira ordutik hona, eta Inazio Mujika Iraolak jira handia eman dio bere bizitzari, baina txukundadea, hala esango nuke nik, izan da, eta oraindik ere da, haren ezaugarririk nagusiena. Ez du gehiegi idatzi, eta penagarria da alde batetik, Iraola jaunak, fakultate ezinobeak baititu literaturarako: sena, iruditeria, gustu ona, sentsibilitatea, grina; baina bestetik, aukera eman dio horrek heldutasun ez artifizial batera iristeko eta horrekin batera, bere estiloan, sakontasuna lortzeko.
Esana dut lehenagotik, liburu honetara bildu diren ipuinak fantastiko samarrak direla. Legendak eta elezaharrak dituzte oinarri-oinarrian, erromantikorik gehienei gustatzen zitzaien modura, hala Becquerri, nola beren izenaz oroitzen ez naizen beste batzuei. Iraola jaunak, ordea, alde bat uzten du tradizio guzti hori eta lasai bere-berea dena sortzen du. Noski, Borgesen ondoren oso zaila da literatura klase bat idazterakoan, hura ez balego bezala aritzea beti. Esan nahi dut bere tradizioa asmatzen duela eta tradizio hori bidaialagun, barneratzen dela literatur mundu gezurrezkoan. Tradizio hori idatzizkoa da, ahozkoa bainoago. Belarri onak izango ditu idazleak (euskaldun hitza mereziko lukeen edozeinek bezala), baina hobeak eta erneagoak, alajaina, ikusteko eta irakurzteko dituen bi begiak. Ez alferrik du Inazio Mujikak liburujale sona ondo merezitatutakoa; hori ere bai.
Ipuin edo hauetan, irakurleak zeudenik ere ez zekizkien berriak jakingo ditu. Batzuk nahikoa ezagunak, baina haren interpretazioaren ondoren, beste zentzua eta itxura hartuko dutenak. Hala Zipiriyoko izugarriaren istorioa, izan ere, Zipiriyo izen hori, egon daitekeen politenetakoa baitugu. Zipiriyo!
Guzti hori prosa eder batez lagundurik, prosa zehatz, elegante eta askotan jolastari baten konpainian. Txukuna, noski, Inazio Mujikari gustatzen zaion modura.
Gizon barregarriak
Joxean Agirre
Asier Urkiza
Barbaro iraun
Louisa Yousfi
Amaia Alvarez Uria
Izotz ura
Lide Hernando Muñoz
Aiora Sampedro
Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson
Irati Majuelo
Itzulerak
Miren Agur Meabe
Aiora Sampedro
...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo
Jon Jimenez
Carvalho Euskadin
Jon Alonso
Asier Urkiza
Hitzak palmondo
Silvia Federici
Nagore Fernandez
Altxa, hildakoak
Fred Vargas
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels
Aritz Galarraga
Maitasun kapitala
Karmele Jaio
Mikel Asurmendi
Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro
Paloma Rodriguez-Miñambres
Jausiz
Alain Mendizabal Diaz
Maddi Galdos Areta
Hiriak eta urteak
Xabier Montoia
Irati Majuelo