kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Hautsaren kronika / Inazio Mujika Iraola / Alberdania, 1994

Tradizioa zaharberrituz Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-10-15

1988ko urtea izango zen Inazio Mujika Iraola egunkari honetako euskarazko gehigarrian argitara ematen hasi zela, “Hautsaren Kronika” izenburupean, istorio fantastikoen sorta bat, kuriosoak eta txukun idatzitakoak, garai hartako esan nahi dut alegia. Urteak azkar joan dira ordutik hona, eta Inazio Mujika Iraolak jira handia eman dio bere bizitzari, baina txukundadea, hala esango nuke nik, izan da, eta oraindik ere da, haren ezaugarririk nagusiena. Ez du gehiegi idatzi, eta penagarria da alde batetik, Iraola jaunak, fakultate ezinobeak baititu literaturarako: sena, iruditeria, gustu ona, sentsibilitatea, grina; baina bestetik, aukera eman dio horrek heldutasun ez artifizial batera iristeko eta horrekin batera, bere estiloan, sakontasuna lortzeko.

Esana dut lehenagotik, liburu honetara bildu diren ipuinak fantastiko samarrak direla. Legendak eta elezaharrak dituzte oinarri-oinarrian, erromantikorik gehienei gustatzen zitzaien modura, hala Becquerri, nola beren izenaz oroitzen ez naizen beste batzuei. Iraola jaunak, ordea, alde bat uzten du tradizio guzti hori eta lasai bere-berea dena sortzen du. Noski, Borgesen ondoren oso zaila da literatura klase bat idazterakoan, hura ez balego bezala aritzea beti. Esan nahi dut bere tradizioa asmatzen duela eta tradizio hori bidaialagun, barneratzen dela literatur mundu gezurrezkoan. Tradizio hori idatzizkoa da, ahozkoa bainoago. Belarri onak izango ditu idazleak (euskaldun hitza mereziko lukeen edozeinek bezala), baina hobeak eta erneagoak, alajaina, ikusteko eta irakurzteko dituen bi begiak. Ez alferrik du Inazio Mujikak liburujale sona ondo merezitatutakoa; hori ere bai.

Ipuin edo hauetan, irakurleak zeudenik ere ez zekizkien berriak jakingo ditu. Batzuk nahikoa ezagunak, baina haren interpretazioaren ondoren, beste zentzua eta itxura hartuko dutenak. Hala Zipiriyoko izugarriaren istorioa, izan ere, Zipiriyo izen hori, egon daitekeen politenetakoa baitugu. Zipiriyo!

Guzti hori prosa eder batez lagundurik, prosa zehatz, elegante eta askotan jolastari baten konpainian. Txukuna, noski, Inazio Mujikari gustatzen zaion modura.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak