kritiken hemeroteka

8.288 kritika

« | »

Hautsaren kronika / Inazio Mujika Iraola / Alberdania, 1994

Tradizioa zaharberrituz Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-10-15

1988ko urtea izango zen Inazio Mujika Iraola egunkari honetako euskarazko gehigarrian argitara ematen hasi zela, “Hautsaren Kronika” izenburupean, istorio fantastikoen sorta bat, kuriosoak eta txukun idatzitakoak, garai hartako esan nahi dut alegia. Urteak azkar joan dira ordutik hona, eta Inazio Mujika Iraolak jira handia eman dio bere bizitzari, baina txukundadea, hala esango nuke nik, izan da, eta oraindik ere da, haren ezaugarririk nagusiena. Ez du gehiegi idatzi, eta penagarria da alde batetik, Iraola jaunak, fakultate ezinobeak baititu literaturarako: sena, iruditeria, gustu ona, sentsibilitatea, grina; baina bestetik, aukera eman dio horrek heldutasun ez artifizial batera iristeko eta horrekin batera, bere estiloan, sakontasuna lortzeko.

Esana dut lehenagotik, liburu honetara bildu diren ipuinak fantastiko samarrak direla. Legendak eta elezaharrak dituzte oinarri-oinarrian, erromantikorik gehienei gustatzen zitzaien modura, hala Becquerri, nola beren izenaz oroitzen ez naizen beste batzuei. Iraola jaunak, ordea, alde bat uzten du tradizio guzti hori eta lasai bere-berea dena sortzen du. Noski, Borgesen ondoren oso zaila da literatura klase bat idazterakoan, hura ez balego bezala aritzea beti. Esan nahi dut bere tradizioa asmatzen duela eta tradizio hori bidaialagun, barneratzen dela literatur mundu gezurrezkoan. Tradizio hori idatzizkoa da, ahozkoa bainoago. Belarri onak izango ditu idazleak (euskaldun hitza mereziko lukeen edozeinek bezala), baina hobeak eta erneagoak, alajaina, ikusteko eta irakurzteko dituen bi begiak. Ez alferrik du Inazio Mujikak liburujale sona ondo merezitatutakoa; hori ere bai.

Ipuin edo hauetan, irakurleak zeudenik ere ez zekizkien berriak jakingo ditu. Batzuk nahikoa ezagunak, baina haren interpretazioaren ondoren, beste zentzua eta itxura hartuko dutenak. Hala Zipiriyoko izugarriaren istorioa, izan ere, Zipiriyo izen hori, egon daitekeen politenetakoa baitugu. Zipiriyo!

Guzti hori prosa eder batez lagundurik, prosa zehatz, elegante eta askotan jolastari baten konpainian. Txukuna, noski, Inazio Mujikari gustatzen zaion modura.

Azken kritikak

Gizon barregarriak
Joxean Agirre

Asier Urkiza

Barbaro iraun
Louisa Yousfi

Amaia Alvarez Uria

Izotz ura
Lide Hernando Muñoz

Aiora Sampedro

Palestinaren okupazioaz eta kolonizazioaz
Perry Anderson

Irati Majuelo

Itzulerak
Miren Agur Meabe

Aiora Sampedro

...eta gauetik, euria
Fertxu Izquierdo

Jon Jimenez

Carvalho Euskadin
Jon Alonso

Asier Urkiza

Hitzak palmondo
Silvia Federici

Nagore Fernandez

Altxa, hildakoak
Fred Vargas

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Alderdi komunistaren manifestua
Karl Marx / Friedrich Engels

Aritz Galarraga

Maitasun kapitala
Karmele Jaio

Mikel Asurmendi

Larrosa bat Groenlandian
Iban Garro

Paloma Rodriguez-Miñambres

Jausiz
Alain Mendizabal Diaz

Maddi Galdos Areta

Hiriak eta urteak
Xabier Montoia

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

2023(e)ko azaroa

2023(e)ko urria

2023(e)ko iraila

2023(e)ko abuztua

2023(e)ko uztaila

2023(e)ko ekaina

2023(e)ko maiatza

2023(e)ko apirila

Hedabideak