kritiken hemeroteka

8.530 kritika

« | »

Sargori / Pello Lizarralde / Pamiela, 1994

Samurtasuna Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-09-03

Sargoriarena ez da liburu honetan izenburu konkretoa jartzeko aitzakia. Sargoriak liburu honetako giroa adierazten du; kontakizun guztiak izerdiz bustitzen ditu. Kontakizunak (testu hitza erabiltzen dute arituek) baitira liburu honetako gehienak, ipuinak bainoago. Dena dela, baten batek galde dezake zein aldea dagoen kontakizunaren eta ipuinaren artean. Neronek ere ez dakit oso zehazki, baina zerbaitek esaten dit, irakurritakoaren esperientziak, ipuinetako desarroiloa ezberdina izaten dela. Bideoklip bat laburmetraia batekin alderatzea bezalakoa dela iruditzen zait. Bideoklipak ez du zergatik kontatu behar ezer, musikaren babesean eta musika promozionatu eta bultzatzeko sortua da. Kontakizun batek giroa ekar dezake orrietara eta horrekin betea luke bere zeregina. Ipunak, nire ustez, zerbait gehiago eskatzen du.

Giroarena aipatu dut lehenxeago. Giro sargoria sapa da irakurleak liburuan somatuko duen ezaugarrieik behinena, eta giro horren pean desarroilatzen dira kontakizunak. Irudi batetik sortuak dira: izan daiteke karretera ondoko taberna batean eserita zegoenean ikusitakotik. Izan ere, karreterak eta tabernak, liburuan sarri agertzen diren tokiak baitira. Irudi horien deskribapenak dira, gehienetan, kontakizunak. Salbuespen bi aipatuko nituzke. Badira bi kontakizun, desarroiloz eta izatez beste neurriak dituztenak, eta ipuintzat har daitezkeenak. Bata, “bazterretik” izenburua daramana, mendian agertu den urkatuarena kontatzen duena. Eta bestea, “azpian” izeburua daramana, haur batzuek elkar maite eta mendian aparteko tokian dagoen bikoetekiko krueldadea kontatzen duena, samurtasun handiz kontatu ere. Eta samurtasuna da kontakizun guztiei dariena, izerdia balitz bezala.

Besteak, esan bezala, irudi zenbaitzuen deskribapenak dira. Pello Lizarraldek pertsonaiak ikusten edo imajinatzen ditu, haiengandiko zerbait egiten zaio deigarri. Izan daiteke ibiltzeko manera. Izan daiteke ikusten duelako haiengan zerbait gozoa, barnekoa, ahula, emea. Pertsonaiak ez baitira ohikoak; haurrak, emakumeak, gizonezko markatuak. Marjinatuak, alegia. Haiei segitzen die kamara batekin balihoa bezala. Mugimendua dute kontakizunek, haiek irakurriz aditzen ditugu pertsonaien ahotsak, usaintzen haiek usaintzen dituzten usainak, ikusten haiek begira ari direna. Zehatza da Pello Lizarralde. Horixe dela esango nuke haren meritorik handiena.

Azken kritikak

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Pleibak
Miren Amuriza

Mikel Asurmendi

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Artxiboa

2025(e)ko uztaila

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

Hedabideak