« Ipuin sarituak | Samurtasuna »
Ipuin arriskutsuak / Karlos Linazasoro / Erein, 1993
Ironia Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-08-13
Sekulako autoironia duela erakusten du Carlos Linazasorok liburu honetan. Irakurri besterik ez dago hitzaurrea edo “solas-aitzin” deitutakoa horretaz konturatzeko, izan ere hil berri den idazle bati buruz ari dela honela baitio: “Berardo L.-k ez zuan, ill ostean, idazlan argitarabe askorik utzi. Nik beintzat, miaketa-lan luze eta zuurren ondoren, ez nuan alakorik asko aurkitu. Denak ipuinak-edo, izendapenen bat merezitzekotan. Ez olerkirik, ez idazlan luze edo elaberririk, noizbait alakoen egille izan genuen arren. Famatuenak aitatzera (gaur, zorionez, aaztuxeak egonagatik ere), “Udazkenetik badator karabana erraturik” olerki-bilduma eta “Eldarniotan” ipuin-sorta. Bere buruaz ari da, noski, Berardo L.-z aritu beharrean.
Hogeitabi ipuin labur, ezin laburragoak, bildu ditu liburu honetara Karlos Linazasorok, hiru sailetan banaturik: irri-eragileak, umorezkoak, beraz; Kafka aitapontekotzat dutenak; eta, azkenik, idazlearen beraren izendapenaren arabera, kaotikoak dei genitzakeenak. Guztiak T.-ko hirian gertatzen dira, Karlos Linazasoro bizi den hirian hain zuzen.
Irri-eragileei dagokienez, umorezkoak baino gehiago dira ironikoak, barre eragiten dute batzutan, “Don Mario, parroko jauna”k, esaterako, baina normalagoa da irribarre mehe batez irakurtzea. Bukaera krudela dutenak ere badira:”Fisika lezioa” eta “Misio lanetan”, Monterrosoren ipuin bat gogora ekartzen duena azaken hori.
Anatomia eta literatura sailekoak dira kafkianoak, adjetibo horrek zerbait esan nahi baldin badu. Ipuin odoltsuak direla esango bagenu, odola agertzen dela besterik ez genuke azalduko. Sail horretakoak benetan dira arriskutsuak, adimen bero eta adarjole batek asmatuak diruditenak. Larritzen hasiak izango ginateke, ipuinak direla jakingo ez bagenu, eta irakurle batek esan dezake ere, horrelakoak idazten duenak gartzelan egon beharko lukeela. Laburtasun horretan hain gaiztoa izatea ere!
Kaotikoak dira, Chaos sailekoak, alegia, niretzat, ipuin egitura ederkien gordetzen dutenak. Ipuin beltzak dira, ez beltzak agertzen direlako bertan, baizik eta giro beltzekoak. Intriga dute eta bukaera efektista izatez gain, harrigarria da, normalean.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez