kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Kameliadun Dama / Alexandre Dumas (Iñaki Azkune) / Erein, 1993

Erromantizismoa Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1994-03-05

Alexandre Dumas, izen-abizenekin, ospetsua da frantses literaturaren esparruan. Baina ez da aitarekin nahastu behar semea. Aita, ezaguna izatez gain, aberats izatera ere iritsi zen bere liburuekin. “Kameliadun Dama” idatzi zuena semea bera dugu, eta neurri handi batean bere bizitzako pasarte bat kontatzen digu eleberrian. Izan ere, seme hori, aita bezain emakumetarako eta ardotarako joeraduna, etxekalte samarra omen zen, eta emakume kortesau batekin, gaurregun emagaldu deituko luketen batekin, txoratu omen zen. Maitasun istorio honek ez omen zuen urtebete baino gehiago iraun, haserretu baitziren elkarrekin, emakumeak amoranteari diru gutxi zuela leporatu zionean.

Alexandre Dumas semea, etsipenez beterik geratu zen jakin zuenean berak maite zuena ez zela gehiago haren maitalerik izango eta hari buruzko oroimena uxatu nahian edo hasi zen idazten. Lehendabizi poema moduko batzuk, Gaztaroko Bekatuak, izenburupean argitaratuak (hamalau ale baino gehiago ez zuen salduko, eta pozgarria da berri hori jakitea gaurko poetak asalda ez daitezen saltzen dutena ikusi ondoren). Ondoren, Espainiara bidaia bat egin zuen, eta Parisa itzultzean esan zioten hila zela emakume hura. Harenak ziren objetuak enkantera atera omen zituzten eta Alexandre Dumasek erosi ahal izan zuen aspaldisko berak emakumeari oparitu zion Manon Lescaut liburuaren ale bat. Emakumeari lurra eman zioten Montmartreko hilerrian. Oraindik ere hantxe dago haren lekua, egunero berritzen diren kamelia-sortez inguratua. Haren izena, Alphonsine Plessis.

Arrakasta handia izan zuen eleberri horrek, jende askorengana iritsi zen, makina bat malko isuri zuten batez ere emakumeek hura irakurtzean, baina egia esan behar baldin bada, ez da bere literatur-kalitateagatik izan liburu hau ezaguna. Izpiritu erromantiko baten adiera da, emakumeei maitasunagatik edozer gauza eskatzen zitzaienekoa, eta alde horretatik pertsonaiak, Margarite Gautier famatuak, ez du alde handirik Madame Bovaryren ondoan, baina bai dagoela distantzia hori baino askoz gehiago Flauberten eta Alexandre Dumas semearen artean.

Dena dela, uste dut, errepresentatiboa delako, mundu guztiak irakurri beharko luke liburu hori, garai bateko testigantza ezinago fidela ekartzen baitigu. Eta euskaraz txukun itzulita dagoenez, hauxe izan daiteke aukera.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak