kritiken hemeroteka

8.518 kritika

« | »

Ur uherrak / Aingeru Epalza / Pamiela, 1993

Bakardadearen ibaian Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1993-07-31

Oso estimatzen dut Aingeru Epaltzaren lana, bai “Sasiak ere begiak baditik” izeneko eleberria (hango euskararen anarkia gora-behera), nola “Garretatik erauzitakoak”, narrazio-liburua, iruditu izan zaidalako baduela idazle-sena, hau da badituela kontatzekoak eta baita nola kontatuak ere. Badakit Aingeru Epaltzak aukeratutako bide linguistikoak ez diola aukera handirik ematen muga batzutatik harantzago bizi denari, baina hori, batzutan, idazlearen beraren errua izan daitekeen arren, askotxotan irakurlearen beraren erosotasunari eta ikasteko gogo faltari leporatu behar zaio. Euskal literaturak pairatzen duen akatsik nabarmenetakoa baita hizkuntza mugatu eta lokal bati atxikitzen zaiola, goroldioa harriari bezala, eta hizkuntza lokal horretako edozein arazo linguistiko, semantiko edo dena delakoa bihurtzen dela gudurako aitzaki (gudua zentzu metaforikoan) besteena ulertu eta baliagarri zaigun neurrian geure egiten ahalegindu beharrean. “Ur Uherrak” eleberri luzea da (hirirehun orrialde baino gehiagokoa) eta neurri horregatik bakarrik nekosoa gertatuko zaio bati baino gehiagori haren irakurketa. Horri gehitzen badiogu liburu honetako euskara ezezaguna egingo zaiola giputz bati baino gehiagori, eskuko hatzekin kontatu beharko ditugu balizko irakurleak. Eta penagarria da, zeren Aingeru Epaltzak bere bizitzan idatzi duen libururik onena eta ordenatuena baita. Eta hau esatera ez nau bultzatzen sentimentu koipetsu bezain zuriak, irakurri ondorengo konbentzimenduak baizik.

Bakardea du liburu honek gai. Elkarrekin bizi arren elkar ulertzen ez duten pertsonak dakarzkigu idazleak. Bakoitza bere mundu propio, berezko eta partikularrean bizi da; bakoitzaren baitan bizitzeko uneren batean lehertu zaio barnean sumendiren bat, edo gertatu zaio lurrikararen bat, betiguztirako markatuta utzi duena. Bakoitzak dastatu izan du bere larruan porrota, bere barnerari begira bilduerazi duena, besteengandik bereiztuz. Inkomunikazioa ez baitator elkarri ez hitz egiteagatik, elkarrenak ezin ulertzeagatik baizik.

Liburua ondo tajututa dago, eta erritmo bera eramaten du haseratik bukaerarino, motel samarra, horrelakoa behar baitu bai gaian nola pertsonaiengan sakondu beharrak. Hori bai, pasarte batzuk soberasko ez ote dauden irudipenarekin gera daiteke irakurlea. Niri behintzat horixe gertatu zait.

Azken kritikak

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Aitor Francos

Urrats galduen hotsa
Luis Garde

Jose Luis Padron

Simulakro bat
Leire Ugadi

Ibon Egaña

Bigarren sexua
Simone de Beauvoir

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak