Gabonak Gubbio-n / Juan Garzia Garmendia / Gipuzkoa-Donostia Kutxa, 1991

Elurrak estali zuena Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1992-11-14

Juan Garzia Garmendiaren ipuin luzeska hau irabazle fortunatu zen iazko Irun Hiria Literatur Sarian eta aurtengoaren epaia ezagutu ahala eman dute argitara, urtetik urtera errepikatzen ez direnean areagotzen diren ezaugarriekin: kontaezinak dira erratak, irakurtzen ez dakienak ere ulertzeko moduan letrak, eta paperaren zuritasun itsugarria. Elurra bailitzan.

Elurra da ipuin honetako protagonistetariko bat. Estaltzen baititu Bettina ahizpak lur soilean idatzi dituen hitzak, inspirazio une zoragarri eta jainkozko batez burututakoak ahaztura latzak bere eremu siniestroan gorde ez ditzan. Baina elurrarena da eskurik latzena, han hemenka barreiatzen ditu bere malutak, baina ekintza horren bidez ezkutatzen da iraun nahi lukeen poematxoa. Bettinak bilatuko ditu hitz horiek, alferrik arakatuko ditu bazter guztiak, etsipenez beteko zaio arima aurkitzen ez dituelako eta ondorioz gaisotuko da gorputzez. Komentuko beste ahizpek bidaliko dute San Frantzizkorengana, animaliekin ere hitzegiten dakien santuarengana, baina Bettinari ez zaio han ere iritsiko espero duen kontsolamendurik. Santuak ez baitu ulertzen, eta iluntzen zaio gogoa monjatxoari, herexiaren zantzuak somatu arteraino.

Horixe da laburbilduz ipuin honen mamia. Juan Garziak anekdota bat hartzen du abiapuntutzat eta hortik ipuin fantastiko bat garatzen du, haur aurpegia duen otso eta guzti, Assisko Frantzisko bizi izan zen garaietan kokatuz narrazio-denbora, eta espazioari dagokionez Gubbio aukeratuz leku gisa.

Kuriosoa da baieztatzea Gubbio hitzarekin hasten dela ipuina eta hiri horren deskripzio zehatza datorkigula segidan. Ondoren eskuizkribu bat agertzen zaigu, Bettinari gertatutakoaren berri ematen dituzten orriak hain zuzen. Kontalariak horko haria hartu eta Bettina monja poesia zaleari gertatutakoa ekarriko digu adimenera, sarrerakoa bezain hizkuntza zehatzez.

Fabula bat da azken finean Juan Garziak idatzi diguna. Munduko banitate guztien artean badela bat leundu ezin dena, hitz idatziarena. Eta badela gizonik santuenak direnengan ere beste banitate klase bat, monjarik umilenaren kezkak ikusterazten ez dituena, begiak emanegi baitaude Jainkoaren bideari imitatzeko ekintzetan, eta ez gizon-emakume arrunten xedei erreparatzeko.