Narziso berriaz gogoeta / Juana Atxabal / UEU, 1992

Garai posmodernoa Jexus Arrizabalaga / Egin, 1992-11-15

Juana Atxabal joan den uztailean UEUk Iruñean egin zuen hamabostaldian ezagutzeko aukera izan genuen. Filosofia Sailak antolatutako astean lan bat aurkeztu zigun, Emakumea eta Posmoderninatea. Atxabalek lan honengatik 1991ko Pedro Axular saria jaso zuen. Orain

Narziso berriaz gogoetak izenburuarekin bere saiakera saritua kalean daukagu.

Narziso grekoen mitologian agertzen zaigun pertsonaietako bat dugu. Mutil ederra izaki, harroa ere bazen. Horrexegatik egun batean ehizan zebilela egarri sentitu eta putzu batera abiatu zen asetzeko, baina, uretara hurbildu eta bere burua uretan islaturik ikusi zuenean txunditurik gelditu omen zen bere edertasunaz eta begia kendu ezinik heriotzak hartu zuen bertan.

Freud-ek dio narzisismoa gizabanakoak bere gorputza objektu sexualtzat hartu eta atseginez ferekatu eta muxukatuz bere buruaren so gile bilakatzen denari egiten zaion deskribapen klinikoa dela. Grekoek eta Freudek ideia bera adierazten digute. Guk ere badugu antzeko ideia adierazteko esaldi bat: “Norberaren zilborrari begira egotea” esaten dugunean.

Liburuak hiru zati nagusi ditu. Bata, modernotasuna zer den, zein ezaugarri dituen eta bere ondoezagatik beste balore, iritzi, ideia, jokabide desberdinak nola joan diren nagusitzen. Bestea, posmodernotasunaren garaian gaudela adierazten diguna, bere aintzindari zein izan den, batez ere, zeintzuk diren bere ezaugarriak eta non eta nola islatzen den. Hirugarrenez, posmodernotasunaren kritika eta horren ondoren egiten den hausnarketa bide itxaropentsuetarantz.

Liburu zehatz eta irakurterraza da. Posmodernoa zer den adierazi nahi dugunean gardentasunik gabe gelditzen gara.

Nietzsche dela posmodernoen aintzindari esaten badigute, militantzia, progresoa, arrazoia, zientzia, marxismoa, kapitalismoa kontzeptu modernoen ordez, apatia, kritikarik eza, yuppismoa, axolagabetasuna, gorputzarekiko ardura, kontsumismo zentzugabea, pasotismoa jartzea posmodernoaren ezaugarriak direla esaten digutenean zerbait intuitzen dugu. Modernitateak etnozentrismoa adirazten du, mendebaldeko kulturaren emaitza izan da eta gauza txar ugari eragin du bere bilakaeran. Faszismoa modernoa da, komunismoa ere bai, munduko azken bi gerlak ere modernismoak eragin ditu, hirugarren mundua ere berak sortu du milioiren miseria eraginez. Atxabalek posmodernitate honetatik zerbait ona aterako den itxaropena dauka, solidaritatea eta justizia indartuz “Gonbidatuak izan ez direnen ahotsak” entzuteko garaia heldu dela irizten dio.