kritiken hemeroteka

8.528 kritika

« | »

Sudurra / Nikolai Gogol (Xabier Mendigurenen) / Elkar, 1992

Petersburgoko sudurra Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 1992-10-10

Askotan hitzegin didate Neva ibai ondoko Etorbideaz eta jakin dut azkenean zergatik deitzen dioten bertakoek Perspektiwa Nevski. Ikatzuntzietako marinel saiatuek, Baltikoko uretan sarritan ibili direnek aitortu didate munduan ez dagoela leku hoberik paseatzeko. Urtean bi edo hiru aldiz, gehienez, eta mendebaleko haize garbiak jotzen duenean ez besterik, ikus omen daiteke etorbidea bukatzen den lekutik, ibaia eta itsasoa besarkada zabal batez batzen diren puntutik, urrutian baina garden Helsinki, lanbro ipartarren artetik sortzen, agerpen majikoa balitz bezala. Ondorio gisa atera dut San Petersburgok, derrigorrez, hiri polita izan behar duela, eta inoiz bisitatuko ez ditudan baina bisitatzeak atsegin-zirrara eragingo lidaketen hirien zerrendan utzi dut idatzirik haren izena.

Hiri mitiko guztiekin gertatzen den bezala, asko idatzi izan da San Petersburgori buruz, baina inork ez Nikolai V. Gogolen pasioaz. Hiria benetako organismo bizia zen harentzat, emakume baten antzekoa, batzutan egun txarrak eta bestetan hobexeak izan arren norberak eskainitako maitasuna bikoizturik bihurtzen zuena. Hiriaren eta Gogolen arteko harreman sentimental horretatik sortu ziren Petersburgo Nobelak, maitale eskerronekoaren fruitu, eta ondorengo errusiar literatura errealistaren iturburu. Dostoievskik berak aitortuko zuen piska bat geroago: “Gogoli zor zaio gu guztiok idatzi duguna”.

Sudurra, nolabait, Kafkaren Itxuraldaketaren anaia zaharra.dugu: Bizargin batek sudur bat aurkitzen du ogi berriaren barruan, Kovaliov maioarrarena… Denbora ez da debalde igarotzen, eta Gogolen baitan esnatzen hasia diren irribarrea eta umorea Kafkarenean bihurtuko da ironia. Alderdi formalari begi ematen badiogu berehala konturatuko gara Gogolen maisutzaz. Istorio periferiko batekin hasten da ipuina. Ez da kontatzen sudurra galdu duenaren tragedia, aurkitu duenarena baizik. Idazlearen eta irakurle-logikaren arteko lehiaren aurrean gaude. Gogolek barre egiten du, barre ozen eta sanoa, irakurlearen kontura. Noraezean, sor eta lor, galduta uzten du berak nahi duenean. Errealismoaren kontura ere botako ditu algara galantak; teknika errealista baitarabil fantasiarik handienaren mesedetan.

“Sinestekoa ez da Errusia bezalako herrialde atzeratu, analfabeto eta misteriotsutik Gogol bezalako idazle bat ateratzea XIX mendean”. Joseph Brodski poetaren esaldi honek ederki asko adierazten du Nikolai V. Gogolen pisua errusiar literaturaren esparruan.

Azken kritikak

Izena eta izana
Jon Gerediaga

Asier Urkiza

Amok
Stefan Zweig

Nagore Fernandez

Auzo madarikatua
Felix Urabayen

Jon Jimenez

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Amaia Alvarez Uria

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Joxe Aldasoro

Bisita
Mikel Pagadi

Mikel Asurmendi

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak