« Mitoaz haratago | Mareek eramandako bizitzak »

Ihes betea / Anjel Lertxundi / Alberdania, 2006

Izan gaitezkeen piztiaren lekukotasuna Mikel Asurmendi / Irunero, 2007-08

Ihes betea aspaldion gurean kaleratutako nobela gotorrenetako bat duzu. Berarekin zure baitarako bidea eginen duzu. Nobela pertsonaren baitara eta kontzientzia kolektiboaren baitara bidaiatzeko aproposa baita. Hots, pertsonok aldian-aldian burutu beharreko joanaldia edota gogoeta burutuko duzu berau irakurriz.

Alemania naziaren garaia da. Protagonistak hamazazpi urte ditu: Werner Lindemann. Alemaniar nazioaren zerbitzurako gazte Hitlerzalea da, prestua eta koadrilan ibiltzen usatua: kementsua, oldarkorra eta sutsua. Odola eta ohorea Wernerren bere-berekiko ezaugarriak dira.

Neronek emandako xehetasun hauekin osatu du egileak istorioaren hiru zatietako lehena. Zati hau arras gardena eta aratz duzu, ez zaitu indiferente utziko, gertakariek zure sentimenduak inarrosiko dizkizute arras.

Aberriaren alde bizia emateko prest dagoen Wenerrek baina, supituki judua dela jakin du. Werner Hitlerren aldeko judua da ordea. Horixe paradoxa! Arraioa! Orduan hasten zaio mundua aldatzen Werner Lindemanni, bizitza ihesa bilakatuko zaio istorioaren protagonistari.

Hurrengo bi ataletan, Lindemann gaztearen ihes fisikoa ezagutuko duzu: esperientzia gogorra, nahasia, nahasgarria, anbiguoa edo zalantzazkoa, duda asko ekarraraziko diona:

Alemaniatik Triestera, handik Parisera eta Marseillara. Pirinioen magaletatik Hendaiara. Bertatik alde eginen du Frantzia okupatutik. Nobelaren geografiak badu bere munta, Wernerren esperientzia baina, bereziki, barne bidaia eta ihesa da bereziki

Gure memoria lantzen lagunduko dizun eleberri honi buruzko juzku pare bat eskainiko dizut segidan:

Alemanian kokatua da istorioa, alabaina, nobela unibertsala eta garaikidea da. Wernerren istorioa aitortza da, joan den mendeko historiaren lekukotasuna, pertsonok garenaren eta bilaka gaitezkeen aitortza. Hitz laburrean, pertsona baten eraldaketa aurkituko duzu nobelan.

Haurtzaroaren eta nerabezaroaren araberako gaztaroa gorpuzten dugu pertsonok, eta horren araberako bizialdi osatu ere. Gazte garaiko esperientziak bizialdi osorako eramaten ditugu gurekin, etengabeko borrokan. Sentimenduek gaina hartzen digute sarritan, eta berauek menperatuko baditugu izanen gara libre, edo menpeko izatera kondenatuak biziko. Werner Lindemannen antzo, zirkunstantzien biktimak gara, eta horregatik berarengatik borrero gisa aritzen gara zenbaitetan. Geure biktima izaera nolakoa halakoa gure baitako borreroa. Hartara, etengabeko borroka burutzen dugu gure baitan daramagun giza piztiaren kontra.

Gaztetan absolutuaren mugan ibiltzen gara, naturako legeen aurka lehiatzera garamatzaten esperientziak bilatzen ditugu, totalitarismoaren bidetik garamatzaten esperientziak dira sarritan. Alta bada, pertsonok paradoxaz beterik gaude, garen izakari anbiguoak ez digu barne korapiloak laxatzen uzten edo gure oreka erdiesten laguntzen. Ihesa dator ondoren.

Hara gogoeta. Sakonago eta luzeago, nobelaren jitez eta estiloz, hurrengo batean agian. Gure ekialdeko agian delakoaren zentzuan. Anartean, irakurle lagun hori, mentura zaitez Wernerrekin batera zure baitarako ihesa egiten.