« Portukoplak | Paradoxaren bidean »
Kontu-jaten / Arantxa Iturbe / Alberdania, 2006
Ahots baztertuak Jon Kortazar / El País, 2007-02-12
Arantxa Iturbek (Alegia, 1964) Kontu-jaten izenburuko liburuan aurkeztu dituen testuetan postmodernitatearen hiru ezaugarri nagusi nabarmentzen dira:
Lehena, emakume anonimoen —haien izenik ere ez baita ematen— ahotsak, ahots desberdinak, eta beraz, ahots baztertuen bilduma egitearena. Aurkeztu idazlea kazetari gisa aurkezten da, kamera baten atzealdean, emakumeei beren bizitzari buruz galdezka.
Liburuaren hitzaurrean, hitz hauexen bitartez azaltzen digu trikimailua egileak berak: “Esaten diet jakin nahi dudala txikitan zoriontsu izan ote ziren. Akordatzen ote diren zer amets egiten zituzten”.
Bada, zorionaren eta ametsen bila abiaturiko ahotsa dugu hemen aurkezturikoa. Ahots bazterturikoak dira kazetari-idazlearen helburua, bizitza arruntak, izenik ere ez duten pertsonen bideak.
Postmodernitateari dagokion bigarrena ezaugarria genero nahasketa izango litzateke. Kazetari lan baten aurrean gaudela esaten zaigu, baina ondoren ahots hauek moldaturik ematen dira. Eta kazetaritzaren aurrean gaudela sinesteko narratzailearen ahotsa besterik ez zaigu geratzen.
Baina ez da inoiz ezta inon ere adierazten esandakoa esan zen moduan emanda dagoenik. Gainera atal bakoitzak, elkarrizketa bakoitzak alde bi ditu: pertsonaiaren omenezko hitz jarioa eta ondoren narratzaileak jartzen duen haren bizitzari buruzko bigarren zertzelada bat, fikziozkoa, batzuetan oso egokia, besteetan pobrea iruditu zitzaidana (Laurogei eta lau aulki izenburukoari jarritakoa, esate baterako).
Hala eta guztiz ere, Iturberen Kontu-jaten liburu honetan, errealitatea fikzio bihurtzeko joera oso ongi egina dagoela esango nuke.
Kontu-jaten honek badu hirugarren bereizgarri bat oso nabarmena, eta liburuaren postmodernitatea berresten duena: generoen arteko nahasmena, hain zuzen ere, ez da soilik errealitate fikzionalizatua eman dela, baizik eta bakarrizketak eta ipuinak (gutun gisa, ala telegrama gisa, berdin dio) nahastu direla testuan.
Ahots desberdinak jasotzeko asmoz, beti ere, eta ahotsen tonuak batzen nagusi agertu zaigu Arantxa Iturbe Kontu-jaten izenburuko bere liburu honetan.
Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria
Ainhoa Aldazabal Gallastegui
O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart
Gorka Bereziartua Mitxelena
Ez-izan
Jon K. Sanchez
Aiora Sampedro
Pleibak
Miren Amuriza
Jon Jimenez
Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien
Asier Urkiza
Oroi garen oro
Beatriz Chivite
Nagore Fernandez
Jakintzaren arbola
Pio Baroja
Aritz Galarraga
Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi
Hasier Rekondo
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Mikel Asurmendi
Baden Verboten
Iker Aranberri
Paloma Rodriguez-Miñambres
Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi
Mikel Asurmendi
Dolu-egunerokoa
Roland Barthes
Asier Urkiza
Guardasol gorria
Lutxo Egia
Nagore Fernandez
Zero
Aitor Zuberogoitia
Jon Jimenez