susa | literatur emailuak | literaturaren zubitegia | euskarari ekarriak | armiarma | klasikoak | aldizkarien gordailua | basquepoetry | ipuina.eus | ganbila.eus

« Kasandra leihoan | Modernitatea »

Goizeko zazpiak / Nora Arbelbide / Elkar, 2006

Kontsumoaren kulturari parodia Iratxe Retolaza / Berria, 2007-01-21

Goizeko zazpiak nobelaren oinarrizko hezurdura intrigazko gertakari zenbaiten harilkatzea da. Super zazpiak deituriko musika-talde baten bahiketak sorrarazten du narrazioaren abiaburuko misterio nagusi hori. Argitxu kazetari gazteak bahiketaren berri duenean, punta-puntako berri horren inguruko erreportajea egitea izango du helburu. Kazetari lanetan hasi berri denak, Argitxuk, erreportaje horretan aukera ederra ikusiko du bere ofizioan aurrera egiteko, beharrezko duen esklusiba hori lortzeko. Iñakiri laguntza eskatuko dio kamera-lanetan aritzeko, eta bi lagunek erreportajea egiteko konpromisoa hartuko dute. Nobelaren intriga nagusi hori, beraz, Argitxu eta Iñakiren ikerketa, ibilaldi, mutur-sartze eta galdeketen bitartez argituko zaio irakurleari.

Goizeko zazpiak nobelaren hezurdura nagusiak intrigazko nobelaren gaiak eta moldeak bere egin baditu ere, irakurleari berehala ohartarazten zaio nobela honen helburua ez dela intrigazko narrazioari soil-soilki lotzea. Bai, lehen orrialdeetan intrigazko gertakari baten ohiko aurkezpena egiten da, baina berehalakoan irakurleari keinu egiten zaio beste irakurbide zenbaiti bide emateko, eta bereziki, keinu egiten zaio nobela parodikoaren neurrira irakurria izateko. Are gehiago, kontsumoaren kulturaren parodia irudikatzen du nobela honek; edo behintzat, hartara eraman naute nobelan keinuka izan ditudanak.

Aipaturiko keinu horiek egiteko, nobela honen intrigazko hezurdura nagusi hori bestelako testu-txatalez ere osatu, bete eta josi da. Ondorioz, testu-txatal horiek guztiek hezurdura nagusiaren zentzuak zabalarazi dituzte, eta bahiketa ez den beste hari batzuei egin diete tira. Irakurleari keinu horiek egiteko bide zenbait erabili ditu nobela honek.

Lehenik, nobelako gertakariak Lineri deituriko herrian kokatzen dira, eta lineriar kulturaz hitz egiten da. Baina, Lineri herri eta lineriar kultura horren erreferentzia gehienek Euskal Herria eta euskal kultura dakarte gogora, eta bestelako izendapena erabiltzeak, erreferentziagai den horren alderdi batzuk hanpatu eta parodizatzeko bidea ematen dio narrazioari. Bigarrenik, nobelan zehar txertatu egiten dira zenbait pasarte liburu, aldizkari edo egunkarietatik harturikoak, eta horietan guztietan informazio-gizartearen eta kulturaren inguruko kezkak eta iritziak jasotzen dira. Hirugarrenik, nobela honetan kontu handiz zaindu da alderdi tipografikoa, eta hitzen irudi izaera hori hanpatu egiten da nobela osoan zehar (testua osatzeko letrakera anitz erabiliz, tamaina askotarikoak eta abar). Laugarrenik, hitzen izaera musikala edo hitzen hoskidetasuna ere hanpatu egiten da nobela honetan (musika-lelo etengabeak testura bilduz, esamoldeak testuratuz, hoskidetasuna zainduz, eta abar). Hitzak irudi eta hots bihurtuz, informazio-gizartean hitzak zentzuz hustu direla ohartarazi nahi da, irudi eta hots baino bilakatu ez direla.

Horiek horrela, nobela hau intrigazko nobelen parodia dela ohartzen gara. Narratzaileak intrigaren berri zuzen-zuzenean ematen du, ahozkotasunetik oso-oso hurbil, irakurleok informazioa bitartekaririk gabe jaso dugulako ustea izan dezagun, nolabait, egungo informazio-gizartean eguneroko bilakatu den informazio-emate horren moldea parodiatuz.

Azken batean, nobela honek kontsumoaren kulturan (telebistan, literaturan, komikigintzan, eta abar) maiz erabiltzen den moldea erabili nahi izan du, molde hori muturrera eramanez kontsumoaren kultura hori hausnarketara eramateko. Jakina, kontsumoaren kultura horretaz hausnartzean, euskal kulturak informazio-gizartean duen lekuaz ere hausnartzen du.

Nora Arbelbideren estreinako nobela honek forma eta edukia trebetasunez uztartzen asmatu du. Nobela gomendagarria, nire ustez, euskal irakurlea indiferente utziko ez duena.