kritiken hemeroteka

8.522 kritika

« | »

Mailuaren odola / Aingeru Epaltza / Elkar, 2006

Historiaren erraietan Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-12-22

Elkarrizketaren batean irakurri nion Aingeru Epaltzari liburu hau idazteko behar izan zuen denbora gehiena dokumentazio bila joan zitzaiola. Eta liburua irakurrita, ez naiz harritzen, ikusi egiten baita, ez dokumentazioa soilik, baita hura lortzeko behar izan den denbora. Ez dago bestela idazterik historia gaia duen eleberririk. Baina dokumentazioa egitea erakusgarriegi ere ez da ona izaten, idazten dena eleberri denean eta ez historia-tratatu edo antzeko jenero.

Historia-eleberria, dena dela, bien arteko lurraldean zabaltzen da, batetik eta bestetik hartuz behar dituen elementuak. Horregatik, jeneroetan hibridoena ez bada ere, hibridoenetakoa da.

Euskal Herriko garai interesgarri eta erabakigarri bat hartu du Epaltzak, XVI. mendeko Nafarroa, hain zuzen.

Nafarroak, mende horretan, eta Errege Katolikoen mesedetan, hegoaldeko lurraldeen gaineko jabetza galdu zuen, gerra baten ondorioz. Pirineoez bestaldeko lurrak geratu ziren nafar erregeen esku. Baina, halako batean, Enrike IV.a Frantziako errege izendatu zuten, katolikotasuna onartu zuenean.

Garai polita historiagile eta idazleentzat. Lehenago ere aritu izan dira idazleak garai horri buruz idazten, bai euskaraz bai erdaraz.

Eta ez dugu ahantzi behar garaia inork baino hobeto deskribatu duena Michel Montaigne izan zela, Bordeleko hiritarra eta Enrike IV.aren mendeko eta lagun.

Montaigneren testuak oraindik irakurgarri dira. Enrike IV.aren ekintzak oraindik ikusgarri dira (ikus beza nahi duenak Parisko Louvreko jauregi eta museoa). Garai odoltsua, inondik inora, Nafarroetan ez ezik, Frantzia osoan ere bai: estatuen arteko gerrak batzuetan (Espainiaren eta Frantziaren artekoak), gerra zibilak besteetan, katolikoen eta higanoten artekoak. Garai betea, garai ez alferrik ez galdua.

Pascalek, Montaigneren jarraitzaileak, ongi adierazi zuen maisuaren pentsamendua. “Gerra zibilak dira gaitzik handiena”.

Azken kritikak

Lur jota Parisen eta Londresen
George Orwell

Asier Urkiza

Eresia
Goiatz Labandibar

Nagore Fernandez

Carmilla
Joseph Sheridan Le Fanu

Paloma Rodriguez-Miñambres

Borrero txiki bat
Xabier Mendiguren

Mikel Asurmendi

Puntobobo
Itxaso Martin Zapirain

Jon Jimenez

Txori Gorri. Andre siux baten idazlanak
Zitkala-Sa

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

Profilak (Mugetan barrena)
Amaia Iturbide

Paloma Rodriguez-Miñambres

Paradisuaren kanpoko aldeak
Bernardo Atxaga

Mikel Asurmendi

Iragan atergabea
Julen Belamuno

Asier Urkiza

Paziente isila
Alex Michaelides

Nagore Fernandez

Eromenaren laudorioa
Erasmo Rotterdamgoa

Aritz Galarraga

Coca-Cola bat zurekin
Beñat Sarasola

Mikel Asurmendi

Olatuak sutzen direnean
Haritz Larrañaga

Jon Jimenez

Amaieratik hasi
Naia Torrealdai Mandaluniz

Amaia Alvarez Uria

Artxiboa

2025(e)ko ekaina

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

Hedabideak