kritiken hemeroteka

8.496 kritika

« | »

Hauts bihurtu zineten / Juan Kruz Igerabide / Alberdania, 2005

Hauts bihurtu zineten Aritz Gorrotxategi / Beterriko Liburua, 2006-03

Izen ezberdinak ematen dizkiote eleberriko protagonistari: Herrenko, Joantxo, Juanin Ttatkun… Txikitan, bizitza osorako marka utziko dion zoritxar bat gertatuko zaio Marroren etxe-ordean. Zerbaiten bila sartua zen han, baina Marroren ahotsak ganbaratxora igotzeko xedez oinak bermaturik zeuzkan eskailera-maila birrindu egin zuen. Erorikoaren ondorioz, hanka batetik herren geratuko. Baina ez hankatik bakarrik, ariman ere zauria irekiko dio erorikoak.

Hiruzpalau gertakaritan maisuki pintatzen du Igerabidek Joantxoren haurtzaroa: erorikoa, Julio irakaslearen gorrotoa, poemak idazteko joera, aitaren traje batean gordeko dituen bi letra sekretuak… Egun batean, Joantxoren bizitza aldatuko duen irakasle berri bat iritsiko da herrira, Adela. Goxoa, maitekorra, aurrerakoia… Adelaren eskutik ezagutuko du Joantxok liburuen magia. Adela izanen da lehena bere poemak preziatzen, Adelak emango dio bizitzan aurrera egiteko indarra, bere buruagan sinisteko konfiantza. Baina, ororen gainetik, gizalegeari eustea zein garrantzitsua den erakutsiko dio Adelak: borroka odolzaleari aurre egin baina gu geu odolzale bihurtu gabe. Irakaspen hau barneratzea, ordea, ez da uste bezain erraza. Are gehiago, liburua zeharkatzen duen Nietzscheren aipu bat kontuan hartzen badugu: “ez dugu alderdi baten alde edo erlijio baten alde jotzen jakintza-kontu hutsengatik, eta, haietatik aldentzean ere, arrazoiei begiratu gabe egin beharko genuke”.

Irakaspen hauek bere egin nahian biziko da Joantxo, denborarekin bi amaren seme bihurtuko dena. Hala ere, leku eta garai jakin batean bizitzea egokitu zaio Joantxori, trantsizio ataria eta trantsizioa. Nahasmendua, itxaropen iraultzailea, borbor ideologikoa, atentatuak, bilerak, langabezia, drogak… Haiek guztiak hurbil-hurbiletik ezagutuko ditu. Zurrunbiloaren erdian gauzak aldatzeko itxaropenez bizi den maistraren irudia nagusituko da behin eta berriz. Bere kemena, bere inspirazioa. Tamalez, txikitan ohartuko zen Joantxo bazegoela Adelaren begietan negarra bezalakoa. Adela harkaitz gainean eraikia zegoen, baina bere etxearen alde bat hondar gainean ote zeukan susmoa zuen.

Denborarekin, harkaitzak hondarrari utziko dio leku, bultzadak etsipenari nola. Ariman jainko hotza sartuko da pixkana, bakardadeak uzten dituen zirrikituetatik. Eleberriaren bigarren zatia, hauts bihurtu ziren (diren) utopia eta pertsonen gaineko begirada erreflexiboa da; batzuen gainbehera, besteen miseria. Haize zirimola batek berarekin eraman zituen denak, baina haien itzalen bidez eraiki dezakegu izan zirena.

Irakurlearen Nilon eskua sartu, harria aurkitu, bitan zatitu, eta bihotza argitara ateratzea, arimari argi egin diezaion. Horixe egin du Igerabidek eleberri honetan.

Azken kritikak

Zuzi iraxegia
Amaia Alvarez Uria

Ainhoa Aldazabal Gallastegui

O.ten gaztaroa neurtitzetan
Arnaud Oihenart

Gorka Bereziartua Mitxelena

Ez-izan
Jon K. Sanchez

Aiora Sampedro

Pleibak
Miren Amuriza

Jon Jimenez

Ehun zaldi trostan
Ainhoa Urien

Asier Urkiza

Oroi garen oro
Beatriz Chivite

Nagore Fernandez

Jakintzaren arbola
Pio Baroja

Aritz Galarraga

Antropozenoaren nostalgia
Patxi Iturregi

Hasier Rekondo

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Mikel Asurmendi

Baden Verboten
Iker Aranberri

Paloma Rodriguez-Miñambres

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Mikel Asurmendi

Dolu-egunerokoa
Roland Barthes

Asier Urkiza

Guardasol gorria
Lutxo Egia

Nagore Fernandez

Zero
Aitor Zuberogoitia

Jon Jimenez

Artxiboa

2025(e)ko maiatza

2025(e)ko apirila

2025(e)ko martxoa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

Hedabideak