kritiken hemeroteka

8.440 kritika

« | »

Hildakoen Entziklopedia / Danilo Kis (Monika Etxeberria) / Alberdania / Elkar, 2006

Herio Felipe Juaristi / El Diario Vasco, 2006-03-10

Idazle batzuk garaiz hiltzen dira, edo garaiz hiltzen jakiten dute. Danilo Kis (1935-1989), esaterako, ikusi zituenak ikusirik ez baitzuen ikusi ikuskizunaren azken emanaldia, Jugoslaviaren suntsipena. Egia da gertaera latzak ikusiak zituela, faszista hungariarrek judu eta serbiarrak hiltzen, jaioterrian, aita Auschwitzera eramaten, 1944ean. Ikusia zuen Hilobi bat Boris Davidovitxentzat epaitua izan zela eta liburuarekin batera epaitzen zutela egilea (10 urteko kartzela-zigorra eskatu zuten). Anatomia Irakasgaia da ondorioz idatzitako liburua. 1979an Parisen bizitzea erabaki zuen; Parisen bizitzea eta Parisen hiltzea, bere buruaz beste (edo besta) eginez. Minbizia zuen. Herioren laguna zen aspaldidanik. Ez zuen Jugoslavia odolusten ikusi. Zorionekoa izan zen.

Hilobi bat Boris Davidovitxentzat da idatzi zuen libururik onena. Hantxe daude, gero beste liburuetan hedatuko dituen baliabideak: errealitatearekiko harreman poetikoa, generoaz haratago joateko irrika, literatura osotasunean hartzeko gogoa. Borgesen erara. Izan ere, Danilo Kisek ironiaz, mundua bitan banatzen zuen Borges aurretikoa eta gerokoa. Memoriaren indarra goraipatzen zuten biek ala biek, memoria letra bihurturik, testu, bizitza gainditzen duen bizitza.

Danilo Kisen testu guztiek memoria dute abiapuntu, helburu ere bai. Baina nola azaldu ororena den memoria, ororena den historia; nola bihurtu ororen memoria literatura; nola itxi hori dena liburu batean, izanik liburua zerbait pertsonala, partikularra, indibiduala. Galdera horiek guztiak zituen Danilo Kisek hasieratik, eta horregatik aukeratu zuen, Borgesekiko zorrak kitatu ostean, oso berea eta oso berezia izango zuen estiloa: polifonikoa, anitza, barrokoa ere bai, ironikoa, hibridoa, zatikatua.

Baina liburu hau irakurrita esan dezakegu inork ez duela Danilo Kisek bezala idazten, inork ez diola memoriari berak adina etekinik ateratzen.

Azken kritikak

Ttau eta biok
Joseba Esparza Gorraiz

Paloma Rodriguez-Miñambres

Zoriona, edo antzeko zerbait
Karmele Mitxelena

Asier Urkiza

Pleibak
Miren Amuriza

Nagore Fernandez

Euskaldun fededun
Pruden Gartzia

Jon Jimenez

Ezer ez dago utzi nuen lekuan
Itziar Otegi

Ibon Egaña

Amok
Stefan Zweig

Paloma Rodriguez-Miñambres

Hetero
Uxue Alberdi

Mikel Asurmendi

Itzulpena-Traducción
Angel Erro

Anjel Lertxundi

Detaile xume bat
Adania Xibli

Amaia Alvarez Uria

Zebrak eta bideak
Nerea Loiola Pikaza

Paloma Rodriguez-Miñambres

Bar Gloria
Nerea Ibarzabal Salegi

Mikel Asurmendi

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Jon Jimenez

Lurpeko ezkutuan idatziak
Fiodor Dostoievski

Asier Urkiza

Gailur ekaiztsuak
Emily Brontë

Aritz Galarraga

Artxiboa

2025(e)ko otsaila

2025(e)ko urtarrila

2024(e)ko abendua

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

Hedabideak