« Begirada haluzinatuak | Kontaeraren plazera »
Neguko zirkua / Harkaitz Cano / Susa, 2005
Mahai ertzeko gonbidatuak Igor Estankona / Deia, 2005-10-11
“Orbita berean” kokatutako hemeretzi ipuin batzen dituen liburua da, Canok berak esanda, Neguko zirkua. Harkaitz Canorena, baina, eguzki sistema oso bat da, bere izar, planeta, satelite eta kometak biraka dituena, nebulosa fin baten bestaldean.
Dena berriz planteatzeko gonbitea bezalakoa da —apustu baten antzekoa azken finean— donostiar idazle oparoaren lan bat esku artean hartzea. “Ia oraingoan zer dakarren” galdetzen dio batek bere buruari. Eta lan guztiek, euren desberdintasunean, zeozer berdina dakarte, halako artegatasun triste bat, insomnio errenditu bat, eta giza nortasunaren eitea bilatzeko obsesioaren manupean egindako narratiba guztiz osterantzeko bat, Euskal Herrian bakarra, esatera nindoan.
Eskularru pare batek, gizon baten traza minimoak, karruselak, paisaia desolatu batek… edozein gauzak eskaintzen dio Canori haritïk tiraka hasi eta mora ez doan ipuin magiko bat idazteko lehen puntua. Bertsokera honek, horratik, ez dauka azken punturik ideia nagusia laburbiltzen duenik. Eskuetatik ihes egiten du Neguko zirkuak ere, hasierako geltokian uzten dizun tren baten antzera. Ibilbide zirkularrean ametsak ikusten dira, heriotza zatiak, gauzek azalpenik behar ez balute bezala. Eta ez da derrigorra, beharbada, azalpena. Canok urteak daramatza egia sinple hori frogatzen.
Horregatik da, atsegin ez duenarentzat, hain korapilatsua. Eta horregatik disfrutatzen dugu hainbeste bere inkondizonalek. Masokismo kontua dela pentsatzen hasia naiz.
Intimismoan lasaitasuna bilatzen duten hemeretzi ipuin definigaitz. Handik hortik hemendik bildutako txatalez osatutako hemeretzi ipuin definigaitz, bata bestearen ostean. Liburua oraindik bukatu barik balego bezala uzten zaitu neguko zirku zoro honek. Belarraren ahoa (Alberdania, 2004) ausartaren ostean, askatasun narratiboari denbora gutxian egindako bigarren omenaldia da Neguko zirkua. Bejondeiola.
Canoren zirkuan alegiak eta irrikak agintzen dute, eta errealismoa —orain arte “errealismo” deitzen zen hori— gonbidatu bat baino ez da, irakurlea bezalatsu, mahaiaren ertzean eserita, beste mahaikde interesgarriagoen kontuak liluraz entzuten.
Lagun minak
Jon Benito
Mikel Asurmendi
Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga
Jon Jimenez
Neska baten memoria
Annie Ernaux
Asier Urkiza
Lautadako mamua
Xabier Montoia
Nagore Fernandez
Bihotz-museo bat
Leire Vargas
Bestiak Liburutegia
Neska baten memoria
Annie Ernaux
Paloma Rodriguez-Miñambres
Arkeologia haragitan
Beñat Arruti
Irati Majuelo
Norberak maite duena
Miren Billelabeitia
Amaia Alvarez Uria
Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki
Jon Jimenez
Euri gorriaren azpian
Asier Serrano
Asier Urkiza
Rifqa
Mohammed el-Kurd
Ibon Egaña
Galbahea
Gotzon Barandiaran
Paloma Rodriguez-Miñambres
Mesfida zaitez
Bea Salaberri
Mikel Asurmendi
Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate
Irati Majuelo