kritiken hemeroteka

8.394 kritika

« | »

Neguko zirkua / Harkaitz Cano / Susa, 2005

Mahai ertzeko gonbidatuak Igor Estankona / Deia, 2005-10-11

“Orbita berean” kokatutako hemeretzi ipuin batzen dituen liburua da, Canok berak esanda, Neguko zirkua. Harkaitz Canorena, baina, eguzki sistema oso bat da, bere izar, planeta, satelite eta kometak biraka dituena, nebulosa fin baten bestaldean.

Dena berriz planteatzeko gonbitea bezalakoa da —apustu baten antzekoa azken finean— donostiar idazle oparoaren lan bat esku artean hartzea. “Ia oraingoan zer dakarren” galdetzen dio batek bere buruari. Eta lan guztiek, euren desberdintasunean, zeozer berdina dakarte, halako artegatasun triste bat, insomnio errenditu bat, eta giza nortasunaren eitea bilatzeko obsesioaren manupean egindako narratiba guztiz osterantzeko bat, Euskal Herrian bakarra, esatera nindoan.

Eskularru pare batek, gizon baten traza minimoak, karruselak, paisaia desolatu batek… edozein gauzak eskaintzen dio Canori haritïk tiraka hasi eta mora ez doan ipuin magiko bat idazteko lehen puntua. Bertsokera honek, horratik, ez dauka azken punturik ideia nagusia laburbiltzen duenik. Eskuetatik ihes egiten du Neguko zirkuak ere, hasierako geltokian uzten dizun tren baten antzera. Ibilbide zirkularrean ametsak ikusten dira, heriotza zatiak, gauzek azalpenik behar ez balute bezala. Eta ez da derrigorra, beharbada, azalpena. Canok urteak daramatza egia sinple hori frogatzen.

Horregatik da, atsegin ez duenarentzat, hain korapilatsua. Eta horregatik disfrutatzen dugu hainbeste bere inkondizonalek. Masokismo kontua dela pentsatzen hasia naiz.

Intimismoan lasaitasuna bilatzen duten hemeretzi ipuin definigaitz. Handik hortik hemendik bildutako txatalez osatutako hemeretzi ipuin definigaitz, bata bestearen ostean. Liburua oraindik bukatu barik balego bezala uzten zaitu neguko zirku zoro honek. Belarraren ahoa (Alberdania, 2004) ausartaren ostean, askatasun narratiboari denbora gutxian egindako bigarren omenaldia da Neguko zirkua. Bejondeiola.

Canoren zirkuan alegiak eta irrikak agintzen dute, eta errealismoa —orain arte “errealismo” deitzen zen hori— gonbidatu bat baino ez da, irakurlea bezalatsu, mahaiaren ertzean eserita, beste mahaikde interesgarriagoen kontuak liluraz entzuten.

Azken kritikak

Lagun minak
Jon Benito

Mikel Asurmendi

Francesco Pasqualeren bosgarren arima
Unai Elorriaga

Jon Jimenez

Neska baten memoria
Annie Ernaux

Asier Urkiza

Lautadako mamua
Xabier Montoia

Nagore Fernandez

Bihotz-museo bat
Leire Vargas

Bestiak Liburutegia

Neska baten memoria
Annie Ernaux

Paloma Rodriguez-Miñambres

Arkeologia haragitan
Beñat Arruti

Irati Majuelo

Norberak maite duena
Miren Billelabeitia

Amaia Alvarez Uria

Mendeku eskubidea
Ernesto Prat Urzainki

Jon Jimenez

Euri gorriaren azpian
Asier Serrano

Asier Urkiza

Rifqa
Mohammed el-Kurd

Ibon Egaña

Galbahea
Gotzon Barandiaran

Paloma Rodriguez-Miñambres

Mesfida zaitez
Bea Salaberri

Mikel Asurmendi

Gurpilak
Eztizen Artola Iturrate

Irati Majuelo

Artxiboa

2024(e)ko azaroa

2024(e)ko urria

2024(e)ko iraila

2024(e)ko abuztua

2024(e)ko uztaila

2024(e)ko ekaina

2024(e)ko maiatza

2024(e)ko apirila

2024(e)ko martxoa

2024(e)ko otsaila

2024(e)ko urtarrila

2023(e)ko abendua

Hedabideak